Οι καρποί της αρώνιας κατατάσσονται στην κατηγορία των υπερτροφών, καθώς είναι τρόφιμα με αυξημένες αντιοξειδωτικές και θεραπευτικές ουσίες που επιφέρουν ευεργετικά αποτελέσματα στον ανθρώπινο οργανισμό.
H αρώνια είναι ένα γένος φυλλοβόλων θάμνων, τα chokeberries, που ανήκουν στην οικογένεια Rosaceae και κατάγονται από τη Βόρεια Αμερική και τις ανατολικές περιοχές του Καναδά. Η μετανάστευσή τους προς την Ευρώπη συνέβη γύρω στο 1900, από τη Γερμανία προς τη Ρωσία και πίσω. Γύρω στο 1946 το φυτό της αρωνίας καθορίστηκε ως καλλιεργητικό φυτό στις περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Στις μέρες μας το φυτό καλλιεργείται επίσης και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και τη Γερμανία. Το όνομα του γένους αρώνια έχει αντικαταστήσει την κοινή ονομασία chokeberry. Δύο είδη μπορούν να διακριθούν: Aronia melanocarpa (μαύρο chokeberry) και Aronia arbutifolia (κόκκινο chokeberry). Στην πράξη, οι ποικιλίες της αρωνίας που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή φρούτων είναι από το είδος Aronia melanocarpa.
Καλλιέργεια της αρώνιας
Οι θάμνοι της αρωνίας μπορούν να φθάσουν σε ύψος τα 2-3 μέτρα, οι οποίοι κυρίως τους μήνες Μάιο και Ιούνιο ανθίζουν, παράγοντας περίπου 30 μικρά λευκά άνθη, τα οποία στη συνέχεια ωριμάζουν και δημιουργούν, είτε τα κόκκινα chokeberries είτε τα μαύρα chokeberries. Η συγκομιδή γίνεται με τα χέρια τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβρη.
Τα είδη της αρώνιας
Στην ανατολική Βόρεια Αμερική είναι δύο γνωστά είδη που έχουν πάρει το όνομά τους από το χρώμα των καρπών τους, το κόκκινο και το μαύρο chokeberry, στα οποία έρχεται να προστεθεί ένα ακόμα είδος, το μοβ chokeberry, που αποτελεί υβρίδιο των άλλων δύο. Κόκκινο chokeberry, Aronia arbutifolia (Photinia pyrifolia): Ο καρπός είναι κόκκινος, μεγέθους 4-10 mm, ενώ και οι καρποί αυτοί συναντώνται και τους χειμερινούς μήνες. Μαύρο chokeberry, Aronia melanocarpa (Photinia melanocarpa): Ο καρπός είναι μαύρος, πλάτους 6-9 mm, και δεν παράγεται τους χειμερινούς μήνες. Μοβ chokeberry, Aronia prunifolia (Photinia floribunda): Προφανώς δημιουργήθηκε ως ένα υβρίδιο των μαύρων και κόκκινων chokeberries. Ο καρπός είναι σκούρο μοβ, 7-10 mm σε πλάτος και δεν παράγεται τους χειμερινούς μήνες.
Χρήσεις της αρώνιας
Οι καρποί της αρωνίας κατατάσσονται στην κατηγορία των υπερτροφών (superfoods), καθώς είναι τρόφιμα με αυξημένες αντιοξειδωτικές και θεραπευτικές ουσίες, που επιφέρουν ευεργετικά αποτελέσματα στον ανθρώπινο οργανισμό. Αρχικά, η καλλιέργεια του φυτού άρχισε να αυξάνεται λόγω του έντονου μοβ χρώματός του, το οποίο προκύπτει από την υψηλή περιεκτικότητά του σε ανθοκυανίνες με σκοπό να χρησιμοποιείται ως φυσική χρωστική ουσία σε τρόφιμα. Εκτός από τα φρέσκα μούρα, ακόμα και το έλαιο που παράγεται από τη σύνθλιψη του πυρήνα του καρπού μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως φυσική χρωστική. Η αρώνια επίσης χρησιμοποιείται ευρέως σε διάφορα μέρη της Ευρώπης για την παραγωγή προϊόντων όπως σιρόπι φρούτων, χυμός φρούτων, προϊόντα επάλειψης, ζελέ φρούτων και τσάι. Το τσάι είναι συνήθως ένα μίγμα με άλλα πιο γευστικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένου του μαύρου φραγκοστάφυλου και του τσαγιού του βουνού. Αυτό συμβαίνει λόγω της ξινής και στυφής γεύσης του καρπού της αρωνίας αλλά και της μυρωδιάς πικραμύγδαλου που έχει ο νωπός καρπός, τα οποία κάνουν δύσκολη την παραγωγή προϊόντων αποκλειστικά από τον καρπό της αρωνίας. Αντίθετα, προϊόντα από το φυτό αρώνια χρησιμοποιούνται επιπλέον σε διάφορους χυμούς και ροφήματα, τα οποία, όπως δείχνουν τα ερευνητικά δεδομένα, κερδίζουν όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον των καταναλωτών, όπως π.χ. σε χυμούς μήλου, αχλαδιού αλλά και σε τσάι με διάφορα μούρα ή τσάι του βουνού. Το αποδεδειγμένο διατροφικό όφελος των φρούτων και των λαχανικών στην πρόληψη διαφόρων ασθενειών έχει κατευθύνει την προσοχή των επιστημόνων αλλά και των καταναλωτών στην πρόσληψη ποικιλίας μούρων αλλά και των συστατικών τους.
