Η καλοσύνη είναι αναμφίβολα μια αρετή. Μόνο που, καμιά φορά, μπορεί να γίνει η αχίλλειος πτέρνα μας.
Σύμφωνα με τον Μαρκ Τουέιν, «η καλοσύνη είναι μια γλώσσα που μπορούν να ακούσουν οι κωφοί και να δουν οι τυφλοί». Γιατί λοιπόν αυτήν την παγκόσμια γλώσσα την οποία τόσο θαυμάζουμε σε κάποιους ανθρώπους, κάποιοι άλλοι έχουν μάθει να την αντιμετωπίζουν ως αδυναμία;
Καλοσύνη είναι στην ουσία μια γενναιόδωρη αλλά διακριτική πράξη, που με τη σειρά της προκαλεί θετικές αλυσιδωτές αντιδράσεις. Σκεφτείτε πώς νιώθετε όταν είστε δίπλα σε ένα άτομο που χαρακτηρίζεται ως καλοσυνάτο. Θα περιγράψετε μία συναισθηματική ζεστασιά, συμπάθεια κι ευγένεια, μια «θετική αύρα» και ασφάλεια… Κάποιες από τις λέξεις με τις οποίες συσχετίζεται η καλοσύνη είναι η ευγένεια, η στοργή, η ανησυχία και η φροντίδα. Γι’ αυτό και ορίζεται ως η ποιότητα του να είναι κάποιος φιλικός, διακριτικός και γενναιόδωρος.
Γιατί η καλοσύνη θεωρείται από κάποιους ως αδυναμία;
Είναι γεγονός πως δεν είναι και τόσο εύκολο να είναι ένας άνθρωπος καλοσυνάτος. Χρειάζεται εσωτερική δύναμη και θάρρος, καλή διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων, αποδοχή της μη ανταπόδοσης ή και της έλλειψης εκτίμησης από τα άτομα που απολαμβάνουν της καλοσύνης του.
Όπως λοιπόν κατανοούμε, χρειάζεται προσπάθεια που δυστυχώς δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να καταβάλουν. Κι αυτό γιατί είναι πολύ πιο εύκολο να θυμώσω, να απομακρυνθώ και να συγκρουστώ, από το να προσφέρω στον άλλον αυτό που μπορώ, παρόλο που εκείνος δεν το εκτιμά… Ασφαλώς, λοιπόν, η καλοσύνη δεν είναι αδυναμία! Το αντίθετο μάλιστα –χρειάζεται δύναμη ψυχής, σοβαρότητα και αποφασιστικότητα!
Κι ασφαλώς δεν αναφερόμαστε στη δυσκολία που έχει κάποιος να πει «όχι» σε κάτι που δεν του αρέσει από φόβο μην παρεξηγηθεί ή μήπως και δεν είναι αποδεκτός. Η δυσκολία να αρνηθεί κάποιος κάτι που του ζητάει ο άλλος δεν σχετίζεται με την καλοσύνη αλλά με τη δυσκολία να εκφράσει αυτό που πραγματικά αισθάνεται και να στηρίξει τον εαυτό του· πρόκειται για κάτι άλλο δηλαδή, εντελώς διαφορετικό.
Σε τι βοηθάει η καλοσύνη;
Έχετε ακούσει τη φράση: «η καλοσύνη γεννά καλοσύνη»; Αν ναι, εύκολα μπορούμε να αντιληφθούμε το πώς μπορεί αυτή η θετικότητα να μεταδοθεί και να «μεγαλώσει».
Επίσης, όπως έχει αποδειχτεί, μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην υγεία μας, καθώς αυξάνει την αυτοεκτίμηση, μειώνει τα επίπεδα άγχους καθώς μας βοηθά να εστιάζουμε εκτός του εαυτού μας, ξεφεύγοντας από ιδέες που μπορεί να επαναλαμβάνονται και να μας ταλαιπωρούν, βελτιώνει τη διάθεση λόγω της ενίσχυσης της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης, λειτουργεί ως παυσίπονο μέσω των ενδορφινών που απελευθερώνονται και μειώνει την αρτηριακή πίεση και πιθανές φλεγμονές μέσω της ωκυτοκίνης, της λεγόμενης ορμόνης της αγκαλιάς που λειτουργεί και καρδιοπροστατευτικά.
Υπάρχουν «όρια» στην καλοσύνη;
Ναι, η καλοσύνη έχει και όρια. Για να έχουμε καλές σχέσεις με τους άλλους αλλά και με τον εαυτό μας και να νιώθουμε όμορφα, χρειάζεται να τα ορίσουμε. Να αποφασίσουμε δηλαδή πόσο είμαστε διατεθειμένοι να δώσουμε ή να μοιραστούμε. Εάν η συμπεριφορά κάποιου παραβιάζει τις αξίες μας ή αυτό που θεωρούμε αποδεκτό, θα πούμε «όχι». Όταν κάποιος διασχίζει μια γραμμή -το όριό μας- χρειάζεται να μάθουμε να προστατεύουμε τον εαυτό μας.
Επίσης, η καλοσύνη δεν είναι δεδομένη. Αυτό σημαίνει πως όταν νιώθουμε ότι ο άλλος είναι χειριστικός ή προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την καλοσύνη μας, να μας εξαναγκάσει ή να μας κάνει να νιώσουμε ενοχές, μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσουμε απέναντί του.
Η καλοσύνη δεν δικαιολογεί την παρεμβατικότητα. Πιο απλά, αν κάποιος δεν θέλει να κάνει κάτι, δεν θα το κάνουμε εμείς για αυτόν, καθώς δεν του κάνουμε καλό, ούτε τον βοηθάμε. Αντιθέτως τον βλάπτουμε ενώ μπορεί να παρεξηγηθεί κιόλας καθώς δεν μας έχει δώσει το δικαίωμα να παρέμβουμε στη δική του ζωή.
Και βέβαια, η καλοσύνη δεν έχει πάντα ανταπόδοση, χωρίς αυτό να σημαίνει πως πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε ευγενικοί και καλοσυνάτοι απέναντι σε κάποιον. Αξίζει μάλιστα να επιμείνουμε αν το δούμε ως μέρος μιας μαθησιακής διαδικασίας, με την οποία ο άλλος ίσως δεν είναι εξοικειωμένος.
Για παράδειγμα, χρειάζεται να δείχνουμε συνεχώς στα παιδιά τι είναι η γνήσια καλοσύνη, ως μέρος της διδασκαλίας τους και της θετικής εξέλιξής τους. Αρκεί πάντα να έχουμε στο μυαλό μας πως η καλοσύνη ξεκινά από… την καλοσύνη προς τον εαυτό μου! Πώς μπορώ να είμαι καλός με τους άλλους αν δεν μπορώ να φέρομαι γενναιόδωρα, στοργικά, «ζεστά», ευγενικά, καλοσυνάτα σε μένα τον ίδιο;
Είναι σαν την αγάπη· αν δεν μάθω να αγαπώ τον εαυτό μου, δεν μπορώ να αγαπήσω κανέναν άλλον. Δεδομένου ότι η καλοσύνη μπορεί να επηρεάσει θετικά την αυτοεκτίμηση, την διάθεσή μας και τα επίπεδα άγχους, όπως είδαμε παραπάνω, θα έλεγα πως υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να τη… γευτούμε!
Πώς, λοιπόν, μπορώ να φέρομαι καλοσυνάτα και ευγενικά στον εαυτό μου;
• Μιλώ και φέρομαι στον εαυτό μου με θετικό τρόπο όπως κάνω με άλλους ανθρώπους • Επιλέγω λέξεις για να με περιγράψω πιο ευγενικές και θετικές • Αναγνωρίζω αυτά που κάνω καλά, τα παρατηρώ, χαμογελώ και αφιερώνω χρόνο για να συγχαρώ τον εαυτό μου για ότι έχω καταφέρει • Συγχωρώ στον εαυτό μου τα λάθη του, παίρνοντας το μάθημά μου. Άλλωστε με το να νιώθω άσχημα με τον εαυτό μου δεν διορθώνω τίποτα… • Κάνω πράγματα για τον εαυτό μου ή ασχολούμαι με δραστηριότητες που με κάνουν να χαρώ και να νιώσω όμορφα • Επιτρέπω στον εαυτό μου να χαμογελάσει, να χαρεί, να ευχαριστηθεί…
Αυτό δεν σημαίνει πως δεν βλέπω τα ελαττώματά μου ή τις αδυναμίες μου και προσπαθώ να με περιγράψω ως άτομο αλάθητο! Ούτε πως συγχωρώντας τα λάθη μου συνεχίζω να τα επαναλαμβάνω.
Γενικώς, η καλοσύνη μπορεί, μέσα από την εξάσκηση, να γίνει δεύτερη φύση μας όταν μάθουμε να φερόμαστε με έναν τρόπο που θα μας γεμίζει ψυχοσυναισθηματικά, φτάνει να προσπαθήσουμε…
• Λέω ευχαριστώ: Μπορώ να αφιερώσω λίγο χρόνο για να ευχαριστήσω τον άλλον.
• Χαμογελώ: Ένα χαμογελαστό πρόσωπο εκτιμάται πάντα και είναι πιο ευχάριστο.
• Κάνω κομπλιμέντα: Ένα ειλικρινές και αυθόρμητο κομπλιμέντο συμβάλλει σημαντικά στο να έρθουμε πιο κοντά.
• Δίνω βοήθεια: Η προσφορά βοήθειας σε κάποιον που την χρειάζεται είναι μια ανακούφιση.
Photo credits: istock
