Πώς θα μάθετε να «διαβάζετε» τους χειριστικούς ανθρώπους και τις τοξικές σχέσεις, ώστε να τους αποφεύγετε.
Χειριστικός θεωρείται ο άνθρωπος που χειρίζεται, που χειραγωγεί τους άλλους. Κάποιος που χειρίζεται όχι μόνο ανθρώπους, αλλά και καταστάσεις με τέτοιο τρόπο που εξαναγκάζει τους άλλους να κάνουν αυτό που ο ίδιος θέλει. Μάλιστα, είναι τόσο «καλός» σε αυτό που κάνει, που συνήθως τα καταφέρνει χωρίς απειλές ή φοβέρες.
Από τη Μαρίνα Μόσχα, M.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, M.Sc. Ψυχοθεραπείας
https://marinamoscha.wordpress.com
https://www.facebook.com/marinamoscha
(Photo credit: istock)
Συνήθως πετυχαίνει το σκοπό του με πλάγιο τρόπο και –το χειρότερο όλων– σε κάνει να νομίζεις πως ήταν δική σου σκέψη, αντίδραση και συμπεριφορά, πως δεν μπορούσες να κάνεις αλλιώς και πως δεν υπήρχε άλλος δρόμος. Στόχος του χειριστικού ανθρώπου δεν είναι άλλος πέρα από το δικό του όφελος.
Μπορεί να καταλάβει ότι βλάπτει τον άλλον;
Εξαρτάται. Αν, για παράδειγμα, έχουμε να κάνουμε με ένα γονιό, λογικά σκέπτεται πως ό,τι κάνει το κάνει για το καλό του παιδιού του. Συνήθως, ο χειριστικός γονιός πιστεύει ότι θυσιάζεται για τους άλλους, άρα και για το ίδιο του το παιδί, που, όπως είναι λογικό, «πρέπει» να του ανταποδώσει αυτή τη θυσία. Γενικώς, στο «χειριστικό μυαλό» υπάρχει η αίσθηση της «δίκαιης ανταπόδοσης», διαφορετικά, το άλλο πρόσωπο δεν νοιάζεται, δεν αγαπάει.
Υπάρχει όμως και περίπτωση που το άτομο αυτό έχει επίγνωση του τι κάνει και να φέρεται με τέτοιον τρόπο ώστε να φέρει τον άλλον ακριβώς εκεί που θέλει. Και για να το πετύχει, ενδεχομένως θα χρησιμοποιήσει όλους τους πιθανούς τρόπους, πχ. να υποδυθεί το θύμα, να χρησιμοποιήσει δόλο, ψέματα, απειλές κι εκβιασμούς, να διαστρεβλώσει συζητήσεις, να ασκήσει κριτική, κ.λπ.
(Photo credit: istock)
Με λίγα λόγια, πρόκειται για έναν άνθρωπο που δεν έχει την αίσθηση της οριοθέτησης, που εύκολα επιρρίπτει ευθύνες στους άλλους, χωρίς να τις λαμβάνει ποτέ ο ίδιος. Οι χειριστικοί «ρουφούν» την ψυχική ενέργεια όσων είναι γύρω τους κι απαιτούν τη φροντίδα με όλους τους τρόπους που εκείνοι έχουν στο μυαλό τους: οικονομικά, συναισθηματικά, επαγγελματικά, κ.λπ.
Τα σημάδια των τοξικών σχέσεων
Παρόλο που σίγουρα έχουμε ακούσει πολλά για αυτές, καλό είναι να έχουμε κατά νου κάποιες χαρακτηριστικές συμπεριφορές, οι οποίες πιθανολογούν την ύπαρξή τους. Αν, λοιπόν, ο σύντροφός σας φέρεται με κάποιον από τους παρακάτω τρόπους, ίσως πρέπει να χτυπήσει το καμπανάκι του κινδύνου…
(Photo credit: istock)
- Προσπαθεί να σας μειώσει: Αν ο σύντροφός σας θεωρεί πως «δεν αξίζετε», ότι είστε ανεπαρκείς, κατώτερες και αποτυχημένες, σας κάνει διαρκώς υποδείξεις και προσπαθεί να σας υποτιμήσει, ασκεί έντονη κριτική ή σας ταπεινώνει, μάλλον ήρθε η ώρα να σκεφτείτε και πάλι τους λόγους για τους οποίους είστε μαζί. Βασικό στοιχείο μίας σχέσης είναι ο σεβασμός, η υποστήριξη και ο θαυμασμός. Όταν λείπουν αυτά τα στοιχεία, θα πρέπει να προστατέψετε και εσείς τον εαυτό σας.
- Σας κάνει σκηνές ζηλοτυπίας: Εάν ο σύντροφός σας ζηλεύει ακόμα και τον περαστικό που σας ρώτησε κάτι στο δρόμο και μάλιστα σας κάνει «σκηνή», ισχυριζόμενος πως τον γλυκοκοιτάξατε, τότε ίσως πρόκειται για την περίπτωση παθολογικής ζήλιας. Στην περίπτωση μάλιστα, που σας απαγορεύει με τον τρόπο του να βγαίνετε χωρίς αυτόν, θα πρέπει να θέσετε τα όριά σας και να μην υπομείνετε άλλο αυτήν την κατάσταση. Ένας τέτοιος σύντροφος θα σας αναγκάσει εμμέσως να αποσυρθείτε κοινωνικά, αφού και εσείς δεν θα αντέχετε τις εντάσεις που προκαλούνται.
- Σας χρεώνει και σας ενοχοποιεί: Εάν ο σύντροφός σας πιστεύει πως για ό,τι κακό συμβαίνει ευθύνεστε εσείς, ακόμα και αν δεν έχετε καμία ανάμειξη, τότε προσπαθεί να σας ενοχοποιήσει και να σας χρεώσει για πράξεις και συμπεριφορές. Αυτό είναι ένα κομμάτι που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί ακόμα και στην περίπτωση που δεν φταίτε, μπορεί να σας κάνει να νιώθετε ένοχη.
- Σας κρατάει οικονομικά εξαρτημένες: Υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που σταματούν να εργάζονται επειδή ο σύντροφός τους επιμένει να δουλεύει και για τους δύο και να την έχει «βασίλισσα». Τι γίνεται όμως, όταν κανείς «πατάει» πάνω σε αυτό και το εκμεταλλεύεται; Μια γυναίκα χωρίς χρήματα μπορεί να υπομείνει ευκολότερα κάποιες καταστάσεις, αφού δεν θα έχει άλλη επιλογή.
Αν ισχύουν τα παραπάνω, μάλλον η σχέση σας είναι τοξική. Βέβαια, δεν σημαίνει πως θα κατηγορήσετε μόνο εκείνον, εφόσον μία σχέση χρειάζεται δύο μέλη. Μερίδιο ευθύνης έχετε εξίσου και εσείς… Αν νιώθετε ότι η αυτοεκτίμησή σας είναι πεσμένη και δεν ξέρετε πώς να αντιμετωπίσετε μία τέτοια κατάσταση, καλό θα ήταν να θέσετε τα όριά σας και να αναζητήσετε βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
