Η εμπνεύστρια και ιδρύτρια του πιο πρωτοποριακού σχολείου της Ελλάδας, Dr. Μπίλη Κωνσταντάρα, μιλά στο Hello! Living για τη συνεργασία της με τις Δήμητρα Μπουγά και Ειρήνη Παπαλού στην ανακαίνιση των εγκαταστάσεων του νηπιαγωγείου, που έγινε με τη βοήθεια των μαθητών.
Οι τρεις δυναμικές γυναίκες είναι το μυαλό και το πνεύμα της νέας εικόνας του ΔΕΣ Νηπιαγωγείου, που τονίζει ακόμα περισσότερο τη φιλοσοφία της μαθητικής συμμετοχής.
Τι είναι αυτό που κάνει το συγκεκριμένο σχολείο πραγματικά μοναδικό στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση;
Η φιλοσοφία πίσω από το ΔΕΣ είναι αρχικά η εφαρμογή της θεωρίας των πολλαπλών ευφυϊών του Gardner στην πράξη. Το ΔΕΣ είναι το πρώτο δίγλωσσο, ελληνικό-αγγλικό σχολείο που εφάρμοσε πρακτικά τη σχολική μεθοδολογία διδασκαλίας με βάση τους πολλαπλούς τύπους νοημοσύνης και τη μαθητοκεντρική προσέγγιση δίνοντας έμφαση σε κάθε πτυχή της ανάπτυξης των παιδιών ηλικίας 2-12. Ήταν, επίσης, το σχολείο που πρωτοποριακά συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά του τη συναισθηματική αγωγή εμπλουτίζοντας το γνωστικό ορίζοντα των μαθητών με συναισθηματικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Η φιλοσοφία του ΔΕΣ δεν είναι θεωρητική. Βασική αρχή του προγράμματος είναι να υπάρχει συνέπεια και σύνδεση των θεωριών και των αρχών που θέλουμε να διδαχθούν οι σύγχρονοι μαθητές με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που απολαμβάνουν. Μέρος αυτής της λογικής είναι και οι κτιριακές εγκαταστάσεις του σχολείου, που είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να προωθούν την έκθεση των μαθητών στα ερεθίσματα που χρειάζονται. Το ΔΕΣ στεγάζει τον παιδικό σταθμό, το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σε διαφορετικά κτίρια αποσκοπώντας ακριβώς στο να ανταποκριθεί στις διαφορετικές ηλικιακές ανάγκες των μαθητών του, ακολουθώντας όμως κοινή αρχιτεκτονική φιλοσοφία. Έχουν επιλεγεί διαφορετικές τοποθεσίες με διαφορετικά χαρακτηριστικά –κοντά σε βουνό ή σε θάλασσα– και αξιοποιούνται αυτά τα στοιχεία ανάλογα στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των μαθητών. Ο παιδικός σταθμός τοποθετείται κοντά στο βουνό αξιοποιώντας το κλίμα και τη λογική των σχολείων του δάσους. Το δημοτικό σχολείο, που απευθύνεται σε μεγαλύτερους μαθητές, βρίσκεται σε ένα λόφο, σε απόλυτα φυσικό περιβάλλον, και φιλοξενεί πολλά ζωάκια. Αξίες όπως η φιλοζωία και η οικολογία καλλιεργούνται πολύ πιο ουσιαστικά και συστηματικά όταν υπάρχει άμεση επαφή των μαθητών με τα στοιχεία του περιβάλλοντος. Το νηπιαγωγείο προετοιμάζει τους μαθητές για τη μετάβασή τους στο δημοτικό σε ένα κτίριο που βρίσκεται χωροταξικά κοντά στο δημοτικό, που τοποθετείται κοντά στη θάλασσα και που έχει προσαρμοστεί άριστα για τη συγκεκριμένη ηλικία. Μια μονώροφη κατοικία έχει ανακαινιστεί και έχει αναδημιουργηθεί αποτελώντας εξαιρετικό περιβάλλον μάθησης και παιχνιδιού. Κορύφωση αυτού του συντονισμού εκπαίδευσης και ολόπλευρης ανάπτυξης των παιδιών είναι η φετινή ανακαίνιση των εγκαταστάσεων του νηπιαγωγείου με τη μέθοδο της συμμετοχικής αρχιτεκτονικής. Τα παιχνίδια, τα υλικά και τα χρώματα επιλέχθηκαν από τους μαθητές και ανανεώθηκαν από τους αρχιτέκτονες ώστε να κεντρίσουν τις αισθήσεις και να ευνοήσουν τα οφέλη του παιχνιδιού, δίνοντας έτσι σημαντικό προβάδισμα στην ουσιαστική και συντονισμένη εκπαίδευση των μικρών μαθητών.
Πίσω από το σχεδιασμό του κτιρίου αλλά και του εκπαιδευτικού προγράμματος βρίσκονται γυναίκες. Το ΔΕΣ είναι γυναικεία υπόθεση;
Dr. Μπίλη Κωνσταντάρα: Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ΔΕΣ είναι γυναικεία υπόθεση όσον αφορά τις βασικές του δομές και τη δημιουργία του. Οι Frame Architects είναι ένα αρχιτεκτονικό γραφείο που ιδρύθηκε από δύο γυναίκες, τη Δήμητρα Μπουγά και την Ειρήνη Παπαλού. Όλη η αρχιτεκτονική ομάδα που δούλεψε στο συγκεκριμένο project αποτελείται από γυναίκες, καθώς πιστεύουμε στη δυναμική των γυναικείων ομάδων, τη συνεργασία και την υποστήριξη που αφειδώς παρέχουν μεταξύ τους. Οι γυναίκες διακρίνονται για την ευαισθησία τους σε ό,τι αφορά τα παιδιά και από τη φύση τους αντιλαμβάνονται πολύπλευρα τις ανάγκες τους, ιδιαίτερα κατά τις μικρές ηλικίες.
Δήμητρα Μπουγά και Ειρήνη Παπαλού: Η συνεργασία μας με την ομάδα του ΔΕΣ, και συγκεκριμένα με την Dr. Μπίλη Κωνσταντάρα, επιβεβαίωσε για άλλη μία φορά τον επαγγελματισμό, το δυναμισμό και το όραμα που οι γυναίκες έχουμε στη σύγχρονη εποχή και που οδήγησαν στην επιτυχία του εγχειρήματος. Κάτω από αυτό το πρίσμα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ΔΕΣ είναι γυναικεία υπόθεση, αφορά όμως τη δυναμική και τη βέλτιστη εκπαιδευτική εμπειρία όλων των παιδιών, ανεξαιρέτως φύλου.
Ποια είναι η φιλοσοφία, η μεθοδολογία, πίσω από το σχεδιασμό του ΔΕΣ;
Ο σχεδιασμός ενός χώρου για παιδιά είναι μια αρκετά απαιτητική διαδικασία, κι αυτό γιατί είναι ένας σύνθετος κοινωνικός χώρος. Ένας προσεγμένος σχεδιασμός μεγιστοποιεί το διαθέσιμο χώρο για να δώσει την ευκαιρία για κοινωνικό και ενεργητικό παιχνίδι. Αρχικά, αξίζει να αναφερθεί ότι πρόκειται για μια μονοκατοικία με αυλή, η οποία έχει μετατραπεί σε χώρο νηπιαγωγείου μέσα από μικρής έκτασης παρεμβάσεις. Η εκκίνηση για το σχεδιασμό του προαύλιου χώρου δόθηκε μέσα από μια συμμετοχική διαδικασία, ένα workshop όπου τα παιδιά, ως χρήστες του χώρου, κλήθηκαν να αποτυπώσουν με ζωγραφικό τρόπο πώς θα ήθελαν να ήταν η αυλή του σχολείου τους. Ο σχεδιασμός ενσωματώνει κατασκευές από φυσικά υλικά με εκρήξεις χρωμάτων και δημιουργεί ένα φιλόξενο περιβάλλον παιχνιδιού. Μέσα από μια ελικοειδή διαδρομή συναντώνται διαφορετικοί εξοπλισμοί και δραστηριότητες, στοιχεία οικεία σε κάθε παιδί (σπιτάκι, καράβι, κουζίνα κ.λπ.) και φυσικά στοιχεία (νερό, βότσαλα, ξύλα κ.λπ.). Λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται το χώρο τα παιδιά, έχουν δημιουργηθεί χώροι για ενεργητικό και παθητικό παιχνίδι, χώροι κοινωνικοποίησης και ήρεμες ζώνες παιχνιδιού. Ο σχεδιασμός του υπαίθριου χώρου επιχειρεί να εισέλθει στο εσωτερικό του νηπιαγωγείου με ζωγραφική αναπαράσταση των στοιχείων της φύσης που συναντούν τα παιδιά στον προαύλιο χώρο (ξύλο, γρασίδι, νερό – μπλε εξέδρα) προκειμένου να ενοποιήσει τον εσωτερικό και τον εξωτερικό χώρο.
Εκτός από τις εγκαταστάσεις του σχολείου, και οι υπαίθριοι χώροι που το περιβάλλουν παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των παιδιών. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό.
Οι ίδιες αρχές που διέπουν το σχολείο και τη μαθησιακή διαδικασία εφαρμόζονται και στο σχεδιασμό του προαύλιου χώρου του νηπιαγωγείου. Ο υπαίθριος χώρος του σχολείου αποτελεί τη «σκηνή» μέσα στην οποία τα παιδιά υποδύονται διαφορετικούς ρόλους, αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους, ανακαλύπτουν την προσωπικότητά τους μέσα από τη συναναστροφή τους με άλλα παιδιά, αποκομίζουν εμπειρίες, μαθαίνουν να ζουν. Η ποιότητα όμως των γνώσεων που αποκομίζουν μέσω του παιχνιδιού εξαρτάται από την ποιότητα του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο παίζουν. Ο χώρος και οι ιδιαιτερότητές του μπορούν να επιδράσουν στην ποιότητα του παιχνιδιού και επομένως να καθορίσουν την ανάπτυξη των παιδιών.
Ο εξοπλισμός από την εταιρεία KOMPAN που επιλέχθηκε προσφέρει ποικιλία δυνατοτήτων για παιχνίδι, ελεύθερη κίνηση, εξερεύνηση υλικών και αισθήσεων, παιχνίδι ρόλων και συμβόλων, αντίληψη του σώματος, συνεργασία και δημιουργικότητα. Η αυλή του ΔΕΣ προσκαλεί τα παιδιά να δοκιμάσουν τις ικανότητες και τα όριά τους, να μαζέψουν αισθητηριακές εμπειρίες, να μάθουν.
«Ο σχεδιασμός ενός χώρου για παιδιά είναι μια αρκετά απαιτητική διαδικασία, κι αυτό γιατί είναι ένας σύνθετος κοινωνικός χώρος. Ένας προσεγμένος σχεδιασμός μεγιστοποιεί το διαθέσιμο χώρο για να δώσει την ευκαιρία για κοινωνικό και ενεργητικό παιχνίδι», μας λέει το αρχιτεκτονικό δίδυμο.
Όλοι οι χώροι του νηπιαγωγείου φέτος δέχθηκαν μια μεγάλη ανακαίνιση με τη μέθοδο της συμμετοχικής αρχιτεκτονικής, που σημαίνει ότι τα παιχνίδια, τα υλικά και τα χρώματα επιλέχθηκαν από τους ίδιους τους μαθητές.
