Η Μάρα Καρέτσος είναι μια γυναίκα ή καλύτερα μια οντότητα που κατάφερε να πετύχει τον στόχο της με το μότο “I believe” και μιλά στο HELLO! και τον Σάββα Μπίτζα. Μια γυναίκα που ξεκίνησε από τη Λάρισα, άφησε τη σιγουριά μιας μόνιμης θέσης εργασίας, και ταξίδεψε στον κόσμο με σκοπό να τα καταφέρει. Και τα κατάφερε. Στόχος της τώρα είναι όμως να τα καταφέρουν κι άλλοι νέοι καλλιτέχνες της χώρας μας και με το “Mara Karetsos Center Culture and Science” είναι αποφασισμένη να τους βοηθήσει. Η ζωή της μυθιστορηματική.
Ένα κορίτσι από τη Λάρισα κυνηγάει το όνειρό του, βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, γνωρίζει μέλη της χάι σοσάετι, όπως Κλίντον, Γούντι Άλεν και αυτά τα μέλη θέλουν να τήν γνωρίσουν. Πώς το βιώσατε όλο αυτό;
Γεννήθηκα στη Λάρισα, πέρασα όλα μου τα χρόνια στην Θεσσαλία. O πατέρας μου ήταν από τον Βόλο, η μητέρα μου από την Λάρισα. Από μικρή άρχισα να σχεδιάζω, όπως ακριβώς σχεδιάζουν όλα τα παιδιά. Ο πατέρας μου που ήταν έμπορος από τον Βόλο στην Λάρισα, είδε το ταλέντο μου και με πήγε αμέσως σε ένα καθηγητή, ο οποίος είπε στον πατέρα μου ότι αυτό το κοριτσάκι έχει μεγάλο ταλέντο. Και ο πατέρας μου άρχισε να μού φέρνει πυλό από το ποτάμι στην Λάρισα και άρχισα να κάνω τα πρώτα μου γλυπτά ως παιδάκι 5-6 χρονών. Κατόπιν πηγαίναμε στο ωδείο. Τελειώνοντας το Δημοτικό και το Γυμνάσιο στη Λάρισα είχε αρχίσει να φαίνεται πολύ το ταλέντο μου και βέβαια με την συμπαράσταση της οικογένειάς μου προχωρούσα. Η οικογένεια παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην καριέρα και τη ζωή ενός παιδιού. Και ψυχολογικά. Κατόπιν είχα το όνειρα να πάω στην Καλών Τεχνών. Έδωσα εξετάσεις στην Καλών Τεχνών και την πρώτη φορά απέτυχα. Λέω ότι δεν ήταν δυνατό και είπα go ahead, I believe. Ξαναδίνω και έρχομαι πρώτη με υποτροφία. Γίνεται ένας διαγωνισμός, γιατί ήθελαν βοηθό καθηγητή στο ΕΜΠ και παίρνω την πρώτη επιλογή. Δίδασκα 23 χρονών στην έδρα πλαστικής στο ΕΜΠ.
Αποφασίζετε όμως να την αφήσετε την θέση αυτή.
Και αποφάσισα ότι η Ελλάδα έγινε! Ήμουν σίγουρη εγώ, ήξερα τι θα έκανα. Οπότε υποβάλλω την παρίτησή μου. Η μητέρα μου μού έλεγε “παίρνεις 20 χιλιάδες δραχμές, πώς αφήνεις μια τέτοια θέση που μια μέρα θα είσαι πρύτανης;”. Τής λέω ότι εγώ θέλω να φύγω και να γυρίσω όλον τον κόσμο.
Σάς στήριξαν οι γονείς σας;
Εννοείται. Μού είπαν «αν το πιστεύεις, κι εμείς σε πιστεύουμε». Και εκείνο τον καιρό με ένα ταξίδι μου στην Ρώμη γνωρίζω τον Ιταλό ζωγράφο Πιερ Λουίτζι Μπελάτσι, 25 χρονών. Παντρευόμαστε στην Αθήνα, χωρίς καμία δραχμή, μόνο με το ταλέντο, και ξεκινάμε για το Παρίσι, χωρίς γαλλικά, με τα ιταλικά που μιλούσε εκείνος και εγώ με τα ελληνικά και αγγλικά. Φτάνουμε στο Παρίσι, παίρνουμε ένα ατελιέ στο Μονπαρνάς, γιατί είχα δει τη ζωή των μεγάλων καλλιτεχνών και ήθελα να έχω τον ίδιο δρόμο. Είχα μία στρατηγική στη ζωή μου και στην τέχνη μου.
Ποιος ήταν ο λόγος που ανοίξατε τα φτερά σας έξω;
Ήθελα να δω άλλες κουλτούρες, άλλο κόσμο και να ενωθώ με αυτόν. Όπως γίνεται σήμερα η παγκοσμιοποίηση. Εγώ το είχα δει αυτό το ’72-’73. Ήμουν μπροστά σε αυτό, είχα δει ότι ο κόσμος θα ενωθεί.
Πώς ήταν τα πρώτα χρόνια στο Παρίσι και ούσα παντρεμένη;
Ήταν πάρα πολύ δύσκολα όταν έφυγα από την Ελλάδα, διότι στο Παρίσι τότε δεν ξέραμε κανέναν. Αρχίσαμε να δουλεύουμε πολύ σκληρά, χωρίς χρήματα και ήταν πολλές φορές δύσκολο να βρούμε τα πινέλα ή τα χρώματα. Πολλές φορές μάς έκαναν εξώσεις, βγαίναμε με τα καβαλέτα έξω από το σπίτι. Και την άλλη μέρα που πουλούσαμε ένα έργο, μπαίναμε πάλι σε σπίτι. Δηλαδή ένας αγώνας, μία οδύσσεια. Τα θυμάμαι και έλεγα,”θα το ξαναέκανα;”. Και είπα ναι.
Βρεθήκατε κάποτε στην γκαλερί του Φακέτι και θέλω να μού μιλήσετε για αυτήν την συνάντηση.
Στο Παρίσι, λοιπόν, μείναμε 5 χρόνια, κοιτάζοντας όλες τις γκαλερί. Εκείνη την εποχή ήταν η γκαλερί του Πολ Φακέτι που έβγαλε μεγάλους καλλιτέχνες. Φορτώνω λοιπόν τα έργα μου και παώ στον Πολ Φακέτι και τού λέω : «Μεσιέ Φακέτι, θέλω να σάς δείξω κάτι έργα». «Δεν είναι δυνατόν», μού λέει, «πού θα μού τα δείξετε; Με ραντεβού;». Τού λέω «τώρα, έχω έξω το καμιόνι». Εντάξει λοιπόν μού λέει. Πάμε έξω ανοίγω το καπό και βγάζω κάποια έργα. Μού λέει ότι ήταν ωραία. Αυτή ήταν η πρώτη μου επιτυχία και σε μια γκαλερί του Πολ Φακέτι που ήταν από τις πιο γνωστές στον κόσμο.
Πώς αισθανθήκατε;
Ήμουν σίγουρη ότι θα με έπαιρνε. Αλλιώς δεν θα ξεκινούσα να πάω. Όλοι οι θείοι μου και τα ξαδέρφια μου, ήταν όλοι αξιωματικοί και μεγαλώσαμε σε ένα περιβάλλον στρατηγικής, πειθαρχίας και με πρόγραμμα. Και νομίζω ότι αυτό με βοήθησε πολύ στη ζωή μου.Η στρατηγική είναι μια συνταγή που φτιάχνει κανείς για έναν συγκεκριμένο σκοπό. Έγραφα τους στόχους μου, δούλευα σκληρά με βοηθό το ταλέντο μου. Ο πιο σίγουρος δρόμος για την επιτυχία είναι πάντα να δοκιμάζεις ακόμα μία και δύο φορές. Το είχε πει αυτό ο Τόμας Έντισον. Ένα ταξίδι χιλιομέτρων ξεκινάει πάντα με το πρώτο μικρό βήμα. Αυτό πάντα πίστευα. Κατόπιν από την έκθεση του Φακέτι μού άρεσε πολύ ο Αλέξανδρος Ιώλας. Μεγαλύτερη μορφή αρτ ντίλερ στον κόσμο, που εδώ η Ελλάδα δεν τον εκτίμησε και δεν κατάλαβε τι είναι. Δυστυχώς. Ο Πολ Φακέτι με φέρνει σε μια γκαλερί στην Αθήνα, στην Χάριτος, και μπαίνει μέσα ο Ιώλας. Λέει «ποιος είναι αυτός ο άντρας που κάνει αυτά τα έργα τα σουρεαλιστικά;» Λέω εγώ. Μού λέει «θέλετε να πάτε Αμερική;». Λέω ότι αυτό ήταν το όνειρό μου. Αλλά δούλευα με τον Φακέτι. Τού λέω, μπορώ να σταματήσω το συμβόλαιο με εσάς και να τα πάω στην Αμερική; Μού είπε το ναι, γιατί τότε η Αμερική ήταν πολύ καλή για τις τέχνες. Κι έτσι έφυγα. Νομίζω υπάρχει μέσα στο μυαλό μας κάτι σαν ταινία. Εάν την παίξεις καλά, έχεις κερδίσει.
Είπατε ότι στην Ελλάδα δεν δόθηκε στον Αλέξανδρο Ιώλα η θέση που τού άξιζε. Γιατί το λέτε αυτό;
Γιατί ο Αλέξανδρος Ιώλας ξεκινώντας από την Αίγυπτο χορευτής, και έπειτα από αγάπη για την τέχνη άρχισε να αγοράζει έργα, δεν τα αγόραζε για λεφτά, όταν ήρθε αυτός για να ανοίξει ένα ίδρυμα, όπως εγώ, κουλτούρας και επιστήμης, έτσι το είχε σκεφτεί και αυτός, comeback to Greece, ήταν πολύ εξτράβαγκαντ, ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του, έπρεπε να ήταν μαζί του άνθρωποι όπως ο Πικάσο, για να καταλάβουν πώς ήταν το μυαλό του. Η Ελλάδα ήταν πολύ μικρή στο μυαλό για να καταλάβει τότε το μυαλό και το όραμα του Ιώλα. Θα έπρεπε το μουσείο του να υπάρχει και εγώ τώρα κάνω μερικά πράγματα για να δείξω το έργο της ζωής του που έδωσε στην Ελλάδα, και μάλιστα η Λένα Κουτσούδη που είναι ανηψιά του, που έχει και μερικά έργα, προσπαθεί να πάρει το αρχείο. Και έγραψε ένα βιβλίο για τον Ιώλα.
Νομίζω ότι σάς συνδέει κάποια συγγένεια, νομίζω σάς πάντρεψε.
Σωστά, αφού έφυγα από το Παρίσι χωρίζοντας με τον σύζυγό μου γιατί δεν ήθελε να έρθει στην Αμερική, είμαστε βέβαια ακόμα φίλοι και μιλάμε, γνώρισα λοιπόν τον Κιθ Γκριν. Και μού είπε ο Ιώλας «τέλος εδώ θα μείνεις στην Αμερική και θα σάς παντρέψω». Και έγινε ένας γάμος στο Ρεζίν, μια ωραία δεξίωση, και έτσι λοιπόν ξεκινάει το ταξίδι μου στην Αμερική, στην Ιαπωνία, στην Αυστραλία και σε όλο τον κόσμο.
Έχετε χαρακτηριστεί ONE MILLION DOLLAR ARTIST, λόγω της έκθεσης στο Τόκιο.
Λοιπόν κάνω μια έκθεση με θέμα “From Egypt to Greece”. Δούλευα τότε με ένα υλικό σαν κρύσταλλο, το οποίο από ένα accident έγινε σαν Quartz και μάλιστα έκανα και το copyright με τον Ιώλα. Είχα φτιάξει μεγάλες πυραμίδες, εκείνη την εποχή όμως είχαν στηθεί κάτι μεγάλες κολόνες στο Παρίσι και πάμε στην Ιαπωνία στην γκαλερί του Art Point με τον κύριο Κάντα. Κι εκεί λοιπόν στην έκθεση, ήρθαν πολλοί Έλληνες και πουλήθηκε το έργο για ένα εκατομμύριο δολλάρια. Τότε είπαν ότι η Καρέτσου πουλάει μια κολόνα και αγοράζει μία Ρολς Ρόις. Κι είναι αλήθεια ότι μού άρεσε το σήμα του αμαξιού αυτού. Και πήρα μια μπλε Ρολς Ρόις.
Το πιστεύατε ότι θα πουληθεί το έργο σας για τόσα πολλά χρήματα;
Το πίστευα. Εγώ δεν πιστεύω στην τύχη. Για να πετύχεις, πρέπει να είναι μαζί σου η οικογένεια και δυο τρεις καλοί φίλοι, γιατί παίζουν ρόλο. Όταν πήγα εγώ στα 30 χρονών στην Νέα Υόρκη και έκανα παρέα με όλα τα είδωλα της ποπ, δεν τα έβλεπα στα περιοδικά, τα ζούσα κανονικά, πηγαίναμε κάπου και τα ντραγκς ήταν αρκετά, πώς λοιπόν μπορεί ένας νέος να κρατηθεί από αυτά; Καλλιτέχνες ήταν μπλεγμένοι και πολλοί πέθαναν. Δεν έχω πάρει ποτέ, δεν έχω καπνίσει μαριχουάνα ή οτιδήποτε άλλο. Τα πάντα αρχίζουν από την οικογένεια. Δεν θα ήθελα ποτέ να γυρίσω αποτυχημένη στην οικογένεια.
Ήταν ο στόχος σας που σάς κράτησε επίσης;
Βεβαίως, είχα όνειρο επίσης να φτιάξω το ίδρυμα πάρα πολλά χρόνια. Κι έτυχε να αρχίσω φέτος και έχω κάνει αρκετά σε μικρό διάστημα. Έχω κάνει το Μέγα Αλέξανδρο στην Σορβόννη, με παιδιά που παίζουν θέατρο. Έχω κάνει τον Αλκιβιάδη στην Αθήνα, νοικιάζοντας μια γκαλερί, και συνεχίζω με το καλοκαιρινό summer music festival, πήγα χθες στον κ. Μπακογιάννη και εξήγησα ότι όλα τα κράτη το κάνουν και θα ήταν ευχάριστο για όλους και κυρίως τους νέους Έλληνες. Ήταν ευχάριστο που ο κ. Μπακογιάννης μού είπε ότι θα το κάνουμε θα βρούμε έναν χώρο, και έτσι δημιουργώ το summer festival, θα είναι Έλληνες καλλιτέχνες, μπορεί να έχουμε έναν Αμερικάνο ή Γάλλο, γιατί σε αυτό στηρίζομαι εγώ, στην ανταλλαγή καλλιτεχνών, μεταξύ των χωρών.
Αισθάνομαι ότι το foundation που φτιάχνετε είναι σαν παιδί σας;
Έτσι είναι. Όταν πουλάω ένα έργο μου είναι σαν να φεύγει ένα παιδί. Και το ίδρυμα “Mara Karetsos Center and Science” νομίζω θα πάει πάρα πολύ καλά και θα δώσω στην Ελλάδα αυτό που ήθελα από παιδί.
Τα έργα σας είναι παντού σε όλο τον κόσμο. Είναι στον Λευκό Οίκο και σε ιδιωτικές συλλογές. Καμαρώνετε;
Πάρα πολύ γιατί είναι μια μορφή ζωής που την είχα κάνει όνειρο ή ποίημα. Έχω κάνει και συλλογές ποιήματος, βγάζω μια τέταρτη τώρα. Θέλω να πω ότι η Αμερική ήταν μεγάλο βήμα για μένα, γιατί η τέχνη αγοράζεται από παντού. Οι μεγάλες corporations αγοράζουν τέχνη συνέχεια και προσπαθούν να στηρίξουν τους καλλιτέχνες. Κάποιοι έχουν μπει σε στοκ μαρκετ κιόλας, έχουν ανεβάσει τα έργα σε τέτοιο σημείο που έχουν γίνει πια finance.
Από πού αντλείτε έμπνευση;
Κυρίως από την Ελλάδα, γι’ αυτό λέω ότι είναι ο χώρος που δίνει έμπνευση και για αυτό έρχονται πολλοί ξένοι και εμπνέονται στην Ελλάδα. Πάντα ερχόμουν να δω την οικογένεια στην Λάρισα και έφευγα με νέες ιδέες. Ένα κράτος στηρίζεται πάνω στον πολιτισμό και την τέχνη. Και εμείς είμαστε οι πρώτοι. Δώσαμε τα φώτα σε όλο τον κόσμο και πρέπει να συνεχιστεί αυτό, γιατί έχουμε κάπως αποξενωθεί τα τελευταία χρόνια.
Αν σάς ζητήσω να μού πείτε για ποιο έργο σας καμαρώνετε πιο πολύ, ποιο θα λέγατε;
Είναι οι Αφροδίτες που κάνω σαν Καρυάτιδες και έχουν πάει σε όλο τον κόσμο, και είναι κι αυτό ελληνική ιδέα.
Είστε πολύπλευρη καλλιτέχνιδα. Πέρα από τις συλλογές, έχετε εκδόσει και ποιήματα, έχετε ασχοληθεί και με το κόσμημα. Όλα αυτά πώς χωράνε μαζί;
Είναι πολύ εύκολο όταν έχεις την ιδέα και την κάνεις πραγματικότητα. Επίσης δεν είμαι ματεριαλίστ. Δεν με ενδιαφέρει εκτός το να έχω τα απαραίτητα για τη δουλειά μου, όπως το γύψο ή το μάρμαρο, όπως τότε που ήμουν 24 χρονών και πήρα ένα βραβείο για ένα έργο που έκανα τότε στην Αθήνα. Και πάντα όπου και να πάω είμαι μεταξύ Ελλάδας και Αμερικής. Δηλαδή η κουλτούρα της Ελλάδος με αυτήν την Αμερικής, με το fast life, fast money, no exist tomorrow, only today, εμένα μού άρεσε. Ήρθαν καλλιτέχνες πολλοί στην Αμερική έκαναν εκθέσεις και έφυγαν, γιατί ο Ιώλας είχε ένα γκρουπ, Φασιανό, Πανιάρα, Κριθάκη, Μαρίνα Καρέλα, κι εμένα. Από αυτούς η μόνη που γύρισα όλη τη Γη ήμουν εγώ και μάλλον με τη δική μου δύναμη γιατί δεν ήταν κάτι που με βοήθησε χρηματικά. Και στο ίδρυμα που φτιάχνω, δεν έχω σπόνσορες, αλλά τη στιγμή που θα θα μου δώσει το κράτος οίκημα, τότε θα μπορώ να ζητάω σπόνσορς για νέα ταλέντα που θέλω να προωθήσω. Εγώ έκανα την καριέρα μου πάρα πολύ δύσκολα, όπως σάς είπα, ήμασταν στον δρόμο με εξώσεις, με τον πρώην σύζυγό μου, τρώγαμε μόνο μακαρόνια για πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό. Δεν θέλω ο καλλιτέχνης να περάσει αυτήν την οδύσσεια που πέρασα κι εγώ.
Μια συμβολή που θα δίνατε στους νέους;
Believe.
Εσείς επιχειρήσατε να ασχοληθείτε με την πολιτική στο παρελθόν;
Ναι έτρεξα δύο φορές στο παρελθόν. Τρέχαμε να βοηθήσουμε τότε το 80, τον Τζον Κένεντι, που έτρεχε για Κόνγκρες και όλοι οι Έλληνες τον πηγαίναμε. Έχασα μόνο για 100 ψήφους. Ήμουν γνωστή με τους Κένεντι, έρχονταν στις εκθέσεις μου, αγαπητοί και ποιοτικοί άνθρωποι, είναι σαν την οικογένεια της διπλανής πόρτας. Κι είμαστε φίλοι μέχρι σήμερα. Όπως είμαι με τον Έλτον Τζον ή με τον Μπομπ Ντίλαν. Όπως είναι και ο Βαγγέλης, έφυγε αυτόν τον χρόνο, ήταν ένας μοναδικός Έλληνας συνθέτης σε όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό και το φεστιβάλ φέτος θα είναι αφιερωμένο στον Βαγγέλης, με νέους που θα παίξουν Βαγγέλης, και στον Μπομπ Ντίλαν που είναι ένας νομπελίστας λογοτέχνης.
Μπορεί να μην μένετε μόνιμα στην Ελλάδα τα τελευταία αρκετά χρόνια, αλλά πάντα είναι μέσα σας.
Η Ελλάδα είναι πάντα στην βαλίτσα μου. Ο απόδημος Ελληνισμός είναι πιο Έλληνες από τους Έλληνες. Πρέπει εμείς να στηρίζουμε την Ελλάδα. Θα μπορούσαμε να προωθήσουμε τον ελληνισμό μας σε όλο τον κόσμο, γιατί είμαστε οι πρώτοι.
Πιστεύετε ότι λάβατε την αντιμετώπιση που σάς αξίζει από τη χώρα μας;
Δεν μπορώ να πω ότι πικράθηκα από την Ελλάδα, απλούστατα θα μπορούσε να δώσει δύναμη σε μερικούς που δεν έχουν. Γιατί εγώ πιστεύω ότι την έχω, αλλά πολλοί δεν την έχουν. Και θέλω να πω ότι ευγνωμωνώ τον Θεό που γεννήθηκα Ελληνίδα.
Σάς έχει στοιχίσει που δεν μένετε στην Ελλάδα;
Πάρα πολύ, αλλά έχω την ευκαρία να πηγάινω να βλέπω την οικογένειά μου. Το σπίτι μου έχει μόνο βιλιοθήκη, καναπέ και κουζίνα, ελληνικά μόνο βιβλία για να μπορέσω να κρατήσω την ελληνικότητα και τη γλώσσα.
Θα θέλατε να επιστρέψετε στη Λάρισα και στις ρίζες;
Όχι, εγώ είπα όταν πεθάνω θα ήθελα η σκόνη μου να πέσει μισή στο Χατσον Ρίβερ, που έζησα την ωραιότερη εποχή στην Αμερική, και στο Αιγαίο.
Αν σάς έλεγα Ελλάδα, τι σάς έρχεται εικαστικά στο μυαλό;
Όλος ο πολιτισμός, η κουλτούρα, η ιατρική, η φυσική, η γεωμετρία, η φιλοσοφία. Η Ελλάδα μού δίνει έμπνευση.
Έχετε συνανστραφεί με πολλές και διάσημες περσόνες. Πώς καταφέρατε να είστε προσγειωμένη;
Είμαι το κορίτσι της διπλανής πόρτας, και παρέμεινα. Ένα κοριτσάκι από την Λάρισα και προσπάθησα να το κρατήσω αυτό. Ούτε θα ασκήσω κριτική σε άλλους καλλιτέχνες. Βοήθησα πολλούς καλλιτέχνες και στην Αμερική και την Γαλλία, τούς κάνω προώθηση, βοηθάω τον καλλιτέχνη, ενώ είμαι καλλιτέχνης.
Αισθανθήκατε ποτέ ότι αλλοιώνεται ο χαρακτήρας σας και η προσωπικότητά σας, όταν ήσασταν νεώτερη και συνανανστραφήκατε με τόσο κόσμο;
Δεν νομίζω γιατί είχα τη γραμμή και τη στρατηγική, που ποτέ δεν θα μπλέξω τη Μάρα σε κάτι επικίνδυνο. Ούτε τα γκόσιπς με ενδιαφέρουν, δεν τα προσέχω, δεν είναι για μένα. Εγώ προχωρώ στον σκοπό.
Εσείς έρχεστε από μία παραδοσιακή οικογένεια, αλλά δεν δημιουργήσατε. Μετανιώσατε για αυτό;
Όχι γιατί ήταν επιλογή μου, να μην κάνω παιδιά. Γιατί έλεγα ότι αν κάνω παιδιά, η καριέρα μου δεν θα πάει. Ήμουν αφοσιωμένη στην καριέρα μου. Τα παιδιά είναι για άλλους. Αλλά έκανα το ίδρυμα για να βοηθήσω άλλα παιδιά. Οι γονείς μου ήταν πολύ αυστηροί. Δεν ξεφεύγαμε, δεν μάς αφήναν να ξεφύγουμε με τον αδερφό μου και την αδερφή μου. Η οικογένεια είναι ένας δεσμός που δεν φεύγει ούτε την τελευταία στιγμή. Είναι καλή η οικογένεια.
Το μεγάλωμά σας με τα αδέρφια σας πώς ήταν;
Ο αδερφός ήταν πολύ αυστηρός. Σήμερα μπορείς να τον πεις ματσό ξέρω γω. Ήταν πάρα πολύ αυστηρός, όχι μίνι, όχι τακούνια.
Από τη Λάρισα παιδικούς φίλους έχετε κρατήσει στη ζωή σας;
Μάλιστα, και πολλοί μού γράφουν και μού στέλνουν φωτό. ‘Ημασταν εκδρομή στην Επίδαυρο το ’69 και είμαι η μόνη που φορούσε το μαντήλι που φορούσε η Τζάκι Κένεντι όταν πήγαινε στα νησιά ή σε εκδρομές. Και μού γράφουν, «μα πόσο αβανσέ μπορεί να ήσουν και φορούσες αυτό το μαντήλι στις εκδρομές που πηγαίναμε;» Έβλεπα από το παράθυρο πολύ μακριά.
Όταν πηγαίνετε στην Λάρισα, σάς αντιμετωπίζουν σαν το κορίτσι του τότε ή σαν την σπουδαία καλλιτέχνιδα του σήμερα;
Με αντιμετωπίζουν σαν το “She made it”. Παίρνουν και έμπνευση. Η Λάρισα θα έχει αναφορά στο ίδρυμά μου. Παιδιά μού λένε «Αντιγράφω το πώς ντύνεσαι, πώς μιλάς, τα έργα που έκανες». Με χαροποιεί πολύ!
Θέλω να μού περιγράψετε το καθημερινό σας πρόγραμμα.
Όταν ξυπνάω το πρώτο πράγμα είναι η γυμναστική. Σε όλα τα κράτη, σε όλα τα μέρη του κόσμου, μία ώρα θα γίνει η γυμναστική. Μετά οπωσδήποτε ένα μεγάλο χυμό φρούτων από όλα τα φρούτα και έναν καφέ. Το μεσημέρι στα χυτήρια που είμαι και τη δουλειά που κάνω θα φάω μία σαλάτα, είμαι βίγκαν, δεν τρώω κρέας. Οπότε αυτό πιστεύω διατήρησε πολύ καλά το μυαλό μου. Ε’ιμαι τα ίδια κιλά που ήμουν και 20 χρονών. Και το βράδυ πάντα κάτι ελαφρό. Όπως πχ ένα γιαούρτι, μία σαλάτα, ένα ψάρι. Είμαι ντεμί βίγκαν, τρώω και ψάρια.
Και με τι χαλαρώνετε;
Το μεντιτέσιον πρέπει να γίνεται παντά, γιατί το βράδυ όταν γυρίζεις πρέπει να σκεφτείς τι έγινε σήμερα. Και να έχεις στον τοίχο γραμμένο τι πρέπει να γίνει αύριο. Έχω όλες αυτές τις επιγραφές, tomorrow is a new day, go. Μεντιτέισον, πρέπει να ελέγξεις τι έκανες, καλό ή κακό, και tomorrow is a new day. I believe to the universe, I believe to God, γιατί είχα μια protection στη ζωή μου. Πέρασα όλα τα κράτη που έφυγα από 20 χρονών. Θα μπορούσαν να συμβούν τα πάντα. Νομίζω είχα μια protection μεγάλη, από τον Θεό. Θα μείνω πάντα η ίδια Μάρα που ξεκίνησα από την Λάρισα. Εγώ έμεινα πάντα η Μάρα της Λάρισας.
