Πολύπλευρος και πολύπτυχος πάνω στην τέχνη του, ο Αργύρης Πανταζάρας αυτή την περίοδο είναι πλήρως απασχολημένος ως ηθοποιός πρωταγωνιστώντας στην παράσταση «Βρυκόλακες» του Ίψεν στο Εθνικό Θέατρο και την καθημερινή σειρά του Alpha «Ο παράδεισος των κυριών». Παρότι σκηνοθετεί τα τελευταία χρόνια και ο ίδιος, θεωρεί πως αυτό τον έχει κάνει καλύτερο στις συνεργασίες του ως ηθοποιό, δεν πιστεύει πως η τηλεόραση άργησε να έρθει στη ζωή του, ενώ παραδέχεται στο περιοδικό HELLO! και στη Σόνια Μαγγίνα ότι αν δεν τον είχε κερδίσει η τέχνη, θα ασχολούνταν αποκλειστικά με τα extreme sports.
Το θέατρο, η τέχνη γενικότερα, είναι αγώνας ταχύτητας ή αντοχής;
Είναι διαφορετικό για τον καθέναν. Το θέμα είναι να αντέξεις και να περάσεις από όλα τα στάδια ωρίμανσης της ζωής σου, να σε δεις να αλλάζεις και να γερνάς όμορφα. Υπάρχουν ρόλοι που θα συναντήσεις μόνο αν γίνεις 50, 60 ή 70 χρονών. Είναι καλύτερο να γίνουν στην ώρα τους από το να παίζεις τον μεγάλο από τα 30 σου! Η τέχνη είναι για μένα μια συνεχόμενη προετοιμασία. Μια ερμηνεία που βλέπετε τώρα μπορεί να προετοιμάζεται χρόνια πριν. Η έμπνευση και η απόδοση δεν είναι ένα δεδομένο ραντεβού – και θα τις βρεις και θα τις χάσεις στην πορεία. Πρέπει να είσαι γεμάτος από έμπνευση, δύναμη και πλούτο, αλλά και από υγεία και ξεκούραση. Όλοι οι άνθρωποι στραγγίζονται. Είναι προσωπική ευθύνη το πόσο επιτρέπουμε να μας συμβεί.
Μπορεί η ταυτότητά σου να δηλώνει ηθοποιός, ωστόσο σκηνοθετείς σταθερά τα τελευταία χρόνια και σε συνοδεύει ο χαρακτηρισμός του multitasker στο θέατρο. Αυτό έχει προκύψει από δημιουργικότητα, ανάγκη ή κάτι άλλο, δικό σου;
Ίσως νιώθω κάποια συγγένεια με τον Homo Universalis, που ορίζει το πνεύμα της πολυμάθειας, της φιλοπεριέργειας και της ερευνητικότητας. Όταν ο Ηλίας Καζάν περιέγραφε έναν καλλιτέχνη, και πιο συγκεκριμένα ένα σκηνοθέτη, εννοούσε ένα εξελιγμένο είδος, που ήξερε από τέχνη, φύση, ανθρώπους, κοινωνιολογία, γεωγραφία, ιστορία, φυσική, φυσικά φαινόμενα, φως, ρυθμό, μουσική, αρχιτεκτονική, ιστορία της τέχνης, αθλητισμό, τα πάντα. Δεν γίνεται να κατανοήσεις και να υπηρετήσεις την τέχνη αν δεν βουτήξεις σε όλα αυτά.
Αν χρειαζόταν να επιλέξεις να κάνεις ένα μόνο πράγμα για την υπόλοιπη ζωή σου, ποιο θα ήταν αυτό;
Extreme sports! Από μικρός αυτά έκανα, με αυτά έμαθα να θέτω στόχους, να ταξιδεύω, έμαθα το σώμα μου, την απελευθέρωση του νου και της βαρύτητας. Κατανόησα τη φυσική – τι σημαίνει να κερδίζεις μερικά δευτερόλεπτα στον αέρα και τι να προσγειώνεσαι. Διδάχθηκα τη συμφιλίωση με το αδύνατο, με τις πτώσεις, τις συγκρούσεις και τους τραυματισμούς, ακόμα και τη συμφιλίωση με την επούλωση των τραυμάτων και των πληγών. Έμαθα πόσος χρόνος χρειάζεται για να γιατρευτεί ένα κόκαλο ή ένας σύνδεσμος και τι είναι αυτό που σε κάνει να επιστρέφεις δριμύτερος. Όσοι έχουν κάνει extreme sports γνωρίζουν τι εννοώ. Είναι ο λόγος για να αναμετριέσαι με τον εαυτό σου και να απολαμβάνεις το τι μπορείς να κάνεις. Είναι σημαντικό να μαθαίνεις να είσαι αρχάριος κάθε φορά, να χαίρεσαι την εξέλιξή σου στιγμή προς στιγμή και να σέβεσαι τη στιγμή. Μαθαίνεις την ευγενή άμιλλα, τη συνύπαρξη, την παρέα. Mαθαίνεις κυρίως ότι δεν κερδίζει «όποιος μιλά για αυτά που κάνει», αλλά «αυτός που τα κάνει».
Όταν σκηνοθετείς, είναι εύκολο να αφεθείς σε μια επόμενη δουλειά να σε σκηνοθετήσουν;
Από τότε που ανέλαβα την πρώτη μου σκηνοθεσία, έγινα καλύτερος συνεργάτης ως ηθοποιός. Ο ηθοποιός του θεάτρου μαθαίνει από πολύ νωρίς να προτείνει και να αυτοσκηνοθετείται, αλλά και να ακούει και να δέχεται παρατηρήσεις. Είναι σαν τον αθλητισμό: ο προπονητής που έχει υπάρξει αθλητής γνωρίζει καλύτερα από όλους και το παιχνίδι και τον αθλητή. Ως ερμηνευτής, δημιουργώ πλαίσια εργασίας και ερμηνείας, κάτι που προϋποθέτει να ξέρω να αφήνομαι στη σκηνοθεσία του άλλου. Είναι σχέση μαθητή και δασκάλου. Όταν αλλάζουν οι θέσεις, απελευθερώνεται μεγάλος πλούτος, αποκαλύπτονται πολλά μυστικά. Ως σκηνοθέτης, ξέρεις τι να ζητήσεις και πώς να το ζητήσεις από έναν ηθοποιό και, ως ηθοποιός, ξέρεις να ακούς καλύτερα και να προτείνεις λύσεις σε ένα σκηνοθέτη.
Πόσο αφέθηκες στον Σταμάτη Φασουλή, που σκηνοθετεί τους «Βρυκόλακες» του Ίψεν στο Εθνικό Θέατρο, την παράσταση στην οποία πρωταγωνιστείς;
Είναι δουλειά μου να μελετώ και να ξαναμαθαίνω το θέατρο και την ερμηνεία. Κάθε παράσταση είναι ξεχωριστή, κάθε συνεργασία επίσης. Από τον Σταμάτη πήρα όλη την εμπειρία που γενναιόδωρα μοιράζεται. Επίσης, πολύ σημαντικό κομμάτι είναι η μετάδοση της ιστορίας του θεάτρου, της δικής μας ιστορίας και παράδοσης. Εγώ εκεί εστίασα τη μελέτη μου στους βρικόλακες και τον Όσβαλντ. Βρικόλακες είναι αυτοί που επιστρέφουν, που περπατούν ξανά στη γη, που γυρίζουν από τον τάφο. Είναι οι σκουριασμένες ιδέες γενιών και γενιών που μεταφέρονται και ενσαρκώνονται από μας τους ίδιους. Προσπαθούμε να ξεφύγουμε, αλλά εκείνες επιμένουν και «εμφανίζονται ξαφνικά σαν βρικόλακες», όπως λέει το έργο. Μου αρέσει πολύ η παράστασή μας. Είναι κλασικά ανεβασμένη και παιγμένη, μια μελέτη επί σκηνής πάνω σε ένα αριστουργηματικό κείμενο. Η αποδοχή του κοινού είναι κάτι που δεν γίνεται να περάσει απαρατήρητο. Μας έχει χαρίσει πρωτόγνωρη προσέλευση, με πάνω από 35 full-house/sold-out παραστάσεις. Είναι συγκινητικό που συνέβη αυτό από την προπώληση ακόμη, πριν καν ανέβουμε. Συνέχιζε όλο και καλύτερα μέχρι που έκλεισε το Εθνικό Θέατρο για πρώτη φορά στην ιστορία, ενόψει της διαμαρτυρίας για το προεδρικό διάταγμα που υποτιμά τις σπουδές μας. Σε μια συγχυσμένη αισθητικά, καλλιτεχνικά και πνευματικά εποχή, ο κόσμος ήταν εκεί, κι αυτός έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο. Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι είναι κάτι πρωτόγνωρο για τα δεδομένα του Εθνικού Θεάτρου, πόσο μάλλον για τη μεγάλη κεντρική σκηνή του κτιρίου Τσίλερ, από ένα θίασο πέντε ατόμων. Είμαστε ευγνώμονες.
Τι προσφέρει στο θεατή του 2023 ένα έργο του 1881;
Μια συνομιλία με το παρόν. Κάτω από την επιδερμίδα του κλασικού και του παρελθόντος, βλέπουμε τι συμβαίνει σήμερα, τώρα. Ακολουθούμε τον παλμό των ανθρώπων, αποκαλύπτονται και λέγονται πράγματα που ακόμα και σήμερα δεν παραδεχόμαστε δημόσια. «Οι άλλοι», αναφέρεται στο έργο, «ο κόσμος, τι θα πει ο κόσμος!». Πόσα γίνονται για το τι θα πει ο κόσμος, πόση καταπίεση και υποκρισία πίσω από μεγάλα ονόματα, πίσω από ισχυρές θεσμικές θέσεις, πίσω από αρχοντικά κτίρια και σπιτικά! Πίσω από κάθε ανέγερση ενός ιδρύματος, κάποιος προσπαθεί να «εξαγοράσει την αλήθεια», όπως λέει ο Ίψεν αυτολεξεί. Ο συγγραφέας το λέει, όχι εγώ. Εγώ ενσαρκώνω το παιδί, το παιδί που γεννήθηκε «άρρωστο» μέσα σε αυτό τον «άρρωστο κόσμο».
Τι έδωσες στον ήρωά σου, τον Όσβαλντ, ως ηθοποιός και ως άνθρωπος και τι σου έδωσε εκείνος;
Θα περιγράψω αυτό που χαρακτηρίζω «χρυσή φράση», που κάνει το ρόλο να πει όλα αυτά που θέλει και κινεί εμένα ως ηθοποιό να θέλω να τα πω. Ο ήρωάς μου έχει θλίψη, αγωνία, τρόμο, υπεροψία, άρνηση και απέχθεια. Έχει και αγάπη και όνειρα, πολλά από αυτά ματαιωμένα. Υποφέρει από τον τρόμο του θανάτου και τον εκφυλισμό του σώματός του. Ξέρει ότι από στιγμή σε στιγμή θα μείνει κατάκοιτος. Εκείνο που με κινητοποιεί να μπω σε αυτό το σκοτεινό ταξίδι είναι ότι μέσα στην παράσταση υπάρχει η στιγμή που φτάνω να πω στη «μητέρα» «δεν έχω άλλο φίλο στον κόσμο, μόνο εσένα» και κάπου στο τέλος με περιμένει ένα «σε ευχαριστώ, μητέρα». Αυτό και μόνο αρκεί για να βουτήξω στο σκοτάδι επειδή πρέπει να ειπωθεί, πρέπει να ακουστεί ακόμα και για αυτούς που δεν πρόλαβαν να το πουν και για εκείνους που δεν το έχουν πει ακόμη. Ξέρεις τι είναι να το λες αυτό και να στάζουν τα δάκρυα της συμπρωταγωνίστριας μητέρας πάνω στα μάγουλά σου; Εκεί καταλαβαίνεις πόσο σπουδαία είναι η Ναταλία Τσαλίκη. Σε κάθε παράσταση κυριολεκτικά μου δανείζει τα δάκρυά της βρέχοντας το πρόσωπό μου ακριβώς τη στιγμή που λέω «σε ευχαριστώ, μητέρα».
Αν και έπαιζες κατά κύριο λόγο στο θέατρο, τα τελευταία δύο χρόνια όχι μόνο έκανες το τηλεοπτικό σου ντεμπούτο, αλλά έπαιξες στις μεγάλες επιτυχίες «Κόκκινο Ποτάμι», «Άγριες Μέλισσες» και «Σασμός» και φέτος στη σειρά του Alpha «Ο παράδεισος των κυριών» καθώς και στο «Φλόγα και άνεμος» της ΕΡΤ. Ήταν να μην κάνεις την αρχή μάλλον, αλλά γιατί αυτή η αρχή άργησε;
Δεν θεωρώ ότι άργησε, μη σου πω ότι ήρθε πολύ νωρίς. Όλα στη ζωή –ο έρωτας, ο χωρισμός, ο θάνατος, η επιτυχία, η αποτυχία, η ατυχία– έρχονται προτού νιώσεις πραγματικά έτοιμος. Η δική μας εργασία είναι μια συνεχής προετοιμασία για κάτι που πρόκειται να έρθει, ακόμα κι αν δεν έρθει ποτέ. Το ζήτημα είναι τι έκανες μέχρι να έρθει και τι κάνεις όταν έρθει, όλα τα άλλα είναι σχετικά και θεωρητικά. Κάποιοι έκαναν τηλεόραση στα 40 τους, άλλοι στα 60 τους και ορισμένοι δεν έχουν κάνει ακόμη. Χρειάζονται υπομονή, πίστη και εγκαρτέρηση.
Περνάς καλά ερμηνεύοντας τον πολύπαθο Ντίνο Παπακώστα στον «Παράδεισο των κυριών»;
Μόνο με έναν τρόπο μπορώ να αντέξω τον Ντίνο μέσα σε όλο αυτό το roller coaster που βιώνει: με μεράκι και αυτοσαρκασμό.
Η σειρά έχει αποκτήσει μια εξαιρετική δυναμική στους πίνακες τηλεθέασης. Τα νούμερα σε αφορούν;
Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω καταλάβει. Δεν είμαι ειδικός, δεν γνωρίζω κατά πόσον ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Για μας, πάντως, δεν είναι κάτι χειροπιαστό. Το 2023 πραγματοποιούνται ακόμη μετρήσεις με τον ίδιο τρόπο που γίνονταν πριν από δεκαετίες; Με αυτά τα ξακουστά «μηχανάκια» που είναι μοιρασμένα σε κάποια κατά προσέγγιση «σπιτικά», με πολλά τηλεκοντρόλ, όπου ο καθένας έχει το δικό του και που εγώ δεν έχω συναντήσει ποτέ μου; Βγάζει ακόμη νόημα όλο αυτό; Πλέον άλλοι βλέπουν τις σειρές ιντερνετικά, άλλοι από laptop, άλλοι από το κινητό τους, άλλοι live και άλλοι αργότερα ή ακόμα και διαφορετική ημέρα. Καταλαβαίνω, αν μη τι άλλο, ότι είναι ένας συντελεστής μέτρησης για να ρυθμίζει έναν τιμοκατάλογο στις διαφημίσεις. Ως «Παράδεισος», ωστόσο, χαιρόμαστε που πάμε καλά, και με τα πάνω και με τα κάτω μας. Υπάρχουν, για παράδειγμα, εξαιρετικά επεισόδια με καταπληκτικές ερμηνείες που δεν πήγαν τόσο καλά. Τι σημαίνει αυτό; Για μας, τίποτα! Πολλές φορές τα νούμερα –ό,τι κι αν είναι αυτά, όπως κι αν μετριούνται– καθορίζουν ακόμα και τη δουλειά, δηλαδή την επιβίωση ενός μεγάλου συνόλου ατόμων. Αντί να τα μετράμε, λοιπόν, θα πρέπει να καταλάβουμε τι μετράμε και πώς. Το ότι μια σειρά δεν πήγε καλά δεν σημαίνει ότι δεν είναι καλή. Το ουσιαστικό είναι να γίνονται ωραίες δουλειές και όχι να μας απασχολούν οι μετρήσεις. Η τηλεόραση έχει κι αυτή ευθύνη για τον πολιτισμό, για το τι ακούγεται, τι λέγεται και τι αναπαράγεται. Τώρα λοιπόν που η τηλεόραση πάει καλά, πρέπει να ανέβει ο πήχης.
Για τι είδους επιτεύγματα νιώθεις υπερηφάνεια;
Για ανθρώπους που έχω κρατήσει στην καρδιά μου, αλλά και για αυτούς που έχω απομακρύνει από τη ζωή μου.
Τι χρειάζεσαι στη ζωή σου για να είσαι χαρούμενος και ευτυχισμένος;
Γαλήνη, ισορροπία και ανθρώπους που μου επιτρέπουν να είμαι όπως νιώθω. Δηλαδή, νιώθω κουρασμένος, λυπημένος, θυμωμένος, ερωτευμένος ή χαρούμενος; Να με αφήνουν να είμαι. Οι άνθρωποι κοντά μας δημιουργούν το περιβάλλον στο οποίο ανθίζουμε ή μαραινόμαστε. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να αναπνέουμε και να μην επιτρέπουμε να κλέβουν την ανάσα μας. Διαφορετικά, θα είμαστε πάντα αυτό που οι άλλοι επιθυμούν να βλέπουν σε μας. Δεν έχουμε καμία υποχρέωση σε κανέναν να συντηρούμε την εικόνα που έχει πλάσει στο κεφάλι του για μας.
Έχεις σχέδια για το καλοκαίρι που έρχεται;
Έχω πολύ καιρό να κάνω θαλάσσια σπορ και να πάω κάπου όπου θα ηρεμήσω, θα διαβάσω και θα ρεμβάσω.
ΦΩΤΟΓΡΑΦIEΣ: ΙΩΑΝΝΑ ΤΖΕΤΖΟΥΜΗ/CUBE DIGITAL PRODUCTIONS
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΟΣ ΚΥΠΡΙΩΤΗΣ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΣΟΥΚΑΣ
FASHION ASSOCIATE: ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΣΧΟΙΝΑΡΑΚΗΣ
GROOMING: ΚΕΡΑΣΙΑ ΚΟΥΗ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΤΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΙΠΠΑΣΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Π. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ 10, 11527, ΓΟΥΔh Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ, ΤΗΛ 210 7488566) ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ
