Κύπριος ηθοποιός με σημαντική πορεία στο θέατρο, ο Προκόπης Αγαθοκλέους ανέλαβε φέτος έναν από τους πιο δύσκολους και ταυτόχρονα σημαντικούς ρόλους που θα κληθεί να παίξει στην καριέρα του. Κι όπως εξομολογείται, η προσέγγιση μιας προσωπικότητας όπως αυτή του Αγίου Παϊσίου, τον οποίο θα ενσαρκώσει στη βιογραφική σειρά που υπογράφει το Ινστιτούτο Ο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός και θα δούμε στο MEGA, είναι μια πρόκληση, που τον έφερε αντιμέτωπο με τον ίδιο του τον εαυτό.
Από τη Νιόβη Καραπιπέρη
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν σας έγινε η πρόταση για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη σειρά που σκηνοθετεί ο Στάμος Τσάμης και γράφει ο Γιώργος Τσιάκκας;
Σκέφτηκα πως πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα επαγγελματική πρόταση. Με τον Γιώργο Τσιάκκα και τον Στάμο Τσάμη είχα μια πολύ όμορφη συνεργασία και η συνύπαρξή μας σε αυτό το πρότζεκτ ήταν εποικοδομητική και δημιουργική από κάθε άποψη, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση σε ένα ρόλο όπως αυτός του Αγίου Παϊσίου;
Να αποδοθεί όσο το δυνατό καθαρότερα η πνευματική διαύγεια ενός ανθρώπου που λάτρεψε με όλο του το είναι το Θεό, προσφέροντας με πλήρη ανιδιοτέλεια και θυσιαστική αγάπη τα πάντα στον πλησίον του. Αυτό, όπως μπορείτε εύκολα να αντιληφθείτε, απέχει πολύ από τα δικά μας κοινωνικά δεδομένα και το σύγχρονο τρόπο ζωής, ο οποίος θα μπορούσε εύκολα να πει κανείς πως μοιάζει με μια κατρακύλα στην εποχή της βαρβαρότητας.
Γνωρίζατε από πριν πράγματα για τη ζωή και το έργο του Αγίου ή χρειάστηκε να κάνετε έρευνα από την αρχή;
Γνώριζα πολύ λίγα πράγματα, κυρίως την ύπαρξή του και τη λατρεία γύρω από το όνομά του. Χρειάστηκε να διαβάσω βιογραφίες, δικά του κείμενα, να επισκεφθώ τους τόπους που έζησε και περπάτησε και να μιλήσω με πατέρες και ανθρώπους που τον γνώρισαν ή τον συναναστράφηκαν, για να καταλάβω πως πρόκειται για το άκρον άωτον της ταπείνωσης και της απλότητας.
Για έναν άνθρωπο που έδινε περισσότερα χρήματα στο βοηθό του όταν εργαζόταν ως ξυλουργός, επειδή, όπως έλεγε, είχε παιδιά και περισσότερες ανάγκες, και για έναν καλόγηρο που, όταν έφτασε στο Σινά και αντίκρισε ξυπόλυτους τους Βεδουίνους, έβγαλε τα παπούτσια του από ντροπή. Και υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα και μαρτυρίες. Κάθε πληροφορία που βρήκα ή έλαβα κατά τη διάρκεια της μελέτης ήταν πολύ χρήσιμη.
Πώς προσεγγίσατε το ρόλο;
Όπως ακριβώς θέλω να πιστεύω πως προσεγγίζω κάθε ρόλο που μου ανατίθεται: με πάθος και μπόλικη περιέργεια. Ενώ στην αρχή αισθάνθηκα πίεση και άγχος λόγω του μεγέθους και της ιδιαιτερότητας μια τέτοιας βιογραφίας, κατά τη διάρκεια της μελέτης και με τη βοήθεια του σκηνοθέτη Στάμου Τσάμη καθώς και του σεναριογράφου της σειράς Γιώργου Τσιάκκα, ένιωθα όλο και πιο οικεία ως προς την αναγνώριση του ρόλου.
Μπορεί ένας ηθοποιός να βρει κοινά στοιχεία με έναν τέτοιο χαρακτήρα ή να βάλει κάποια δικά του στο ρόλο;
Αναπόφευκτα, αφού πρόκειται για ερμηνευτική απόδοση ενός χαρακτήρα, ο ηθοποιός, όπως κάθε άνθρωπος, κουβαλά πάντα μια υποκειμενικότητα, η οποία βγαίνει και στο ρόλο. Όμως, στο τέλος της ημέρας, αυτό που ενδιαφέρει όλους είναι η μεγαλύτερη δυνατή απόδοση των στοιχείων του προσώπου που υποδύεσαι. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μια βιογραφική προσέγγιση, όταν έχουμε να κάνουμε, δηλαδή, με ένα υπαρκτό πρόσωπο που ενέπνευσε με τη ζωή και τις πράξεις του εκατομμύρια ανθρώπους. Άρα, είτε υπάρχουν είτε όχι κοινά στοιχεία μεταξύ ηθοποιού και ρόλου, αυτό που στο τέλος έχει σημασία είναι ο ρόλος και η ενσάρκωσή του.
Ποια στοιχεία του χαρακτήρα του Αγίου νιώσατε πιο κοντά σε εσάς και ποια είναι τελείως ξένα;
Πιο κοντά μου ένιωσα την αγάπη του Αγίου για τη φύση και τα ζώα, την άοκνη και αέναη κίνησή του, την ευχάριστη και γενναιόδωρη διάθεσή του απέναντι στους άλλους. Στα πολύ βασικά όμως, όπως η δύναμη της ψυχής του, η υπομονή, η ανεξάντλητη θυσιαστική του αγάπη, η διάκριση, η ταπείνωση και η απλότητα, δεν νομίζω ότι μπορώ να πλησιάσω ποτέ το μέγεθός τους. Όμως, είναι αρετές για τις οποίες αξίζει κανείς να παλέψει, αφού με αυτές στη «φαρέτρα» του πιστεύω πως ο άνθρωπος μπορεί να καταφέρει πολλά καλά.
Τι βρήκατε πιο συναρπαστικό ή ενδιαφέρον στη ζωή του Αγίου Παϊσίου; Ίσως κάτι που δεν ξέρουμε για αυτόν και θα το μάθουμε μέσα από τη σειρά;
Πολλά συναρπαστικά μπορεί κανείς να εντοπίσει στη ζωή του Αγίου, τόσο πριν όσο και μετά το μοναχισμό. Ίσως λίγοι να γνωρίζουν πως πίσω από την οσιακή αυτή μορφή και την αγιότητα, υπήρξε ένας άνθρωπος με φοβερή αίσθηση του χιούμορ, κάτι που μαρτυρούν σχεδόν όλοι όσοι τον έζησαν. Η σειρά μας ξεκινά με τη γέννησή του, έως και την ημέρα που, ως μικρόσχημος πια μοναχός, παίρνει το όνομα Παΐσιος. Η παρατήρηση της πορείας του ανθρώπου αυτού και της οικογένειάς του είναι, για εμένα, κάτι το συναρπαστικό από μόνο του και πιστεύω πως τα γεγονότα και οι σκηνές που θα παρακολουθήσουν οι τηλεθεατές θα το επιβεβαιώσουν.
Φοβάστε μήπως ο συγκεκριμένος ρόλος σάς στιγματίσει και σας βάλει σε συγκεκριμένα «καλούπια», τουλάχιστον στην τηλεοπτική σας πορεία;
Δεν το πιστεύω αυτό, όχι. Τα «καλούπια» είναι κάτι που μόνοι μας δημιουργούμε και μόνοι μας μπορούμε να «σπάσουμε». Στη μέχρι τώρα –μικρή– πορεία μου στην τηλεόραση, επιλέγω και δέχομαι προτάσεις για πολύ διαφορετικούς ρόλους. Ουδέποτε με ενδιέφερε να κάνω κάτι ίδιο με το προηγούμενο. Η μαγεία κρύβεται πάντα στο καινούργιο, το ανεξερεύνητο.
Πολλοί ηθοποιοί που έχουν ενσαρκώσει στο παρελθόν αντίστοιχους ρόλους έχουν επηρεαστεί βαθιά από αυτούς. Νιώθετε ότι σας συνέβη κάτι τέτοιο;
Κατά τη διάρκεια της μελέτης και των γυρισμάτων της σειράς βίωσα ίσως την πιο ήρεμη και γαλήνια φάση της μέχρι τώρα ζωής μου, οπότε, ναι, η συνεχής επαφή με την ιδιοσυγκρασία και τα χαρακτηριστικά του προσώπου αυτού, του κατά κόσμον Αρσένιου, του μοναχού Αβέρκιου και μετέπειτα Παϊσίου, με ωφέλησαν ψυχικά και πνευματικά. Ήταν μια περίοδος που κατάφερα να έρθω αντιμέτωπος με τον εαυτό μου και αυτό μου βγήκε σε καλό.
Για τα γυρίσματα επισκεφθήκατε μέρη στα οποία είχε ζήσει ο Άγιος, μεταξύ των οποίων και το Άγιον Όρος. Πώς ήταν η εμπειρία αυτή;
Η επίσκεψή μου στο Άγιον Όρος και η φιλοξενία μας στη Μονή Βατοπεδίου είναι από τις ομορφότερες στιγμές που έχω να θυμάμαι. Η απίστευτη φυσική ομορφιά από τη μια και η εγκάρδια, γεμάτη αγάπη και δόσιμο, φιλοξενία των πατέρων από την άλλη με έκαναν να αισθανθώ πράγματα πρωτόγνωρα. Οι μυσταγωγικές λειτουργίες των μοναχών υπό το χαμηλό φως των κεριών, το προερχόμενο κατευθείαν από τη φύση φαγητό, φτιαγμένο με αγάπη, η επαφή μου με τους πατέρες, με έκαναν να θέλω να επισκεφτώ το μέρος αυτό ξανά με την πρώτη ευκαιρία.
Επίσης, η διαμονή μου στην Κόνιτσα της Ηπείρου, στο μέρος όπου έζησε και μεγάλωσε ο Άγιος, μου αφήνουν παρόμοιες αναμνήσεις. Η πεζοπορία στον ποταμό του Αώου για τη Μονή Στομίου, όπου για τέσσερα χρόνια έζησε ο Άγιος ανακαινίζοντάς την, αφού είχε καεί από τους Γερμανούς, είναι αλήθεια μαγική. Η επίσκεψή μου στο σπίτι όπου έζησε και η συνομιλία μου με συγγενείς και συγχωριανούς του μου έδωσαν πολλά.
Έχοντας ήδη μια πορεία στο θέατρο, αντιμετωπίζετε την τηλεόραση με τον ίδιο τρόπο ή η σκηνή παραμένει η μεγάλη σας αγάπη.
Αγαπώ εξίσου και τα δύο. Η ζωντάνια όμως του θεάτρου, που ποτέ δεν ξέρεις τι θα φέρει από τη μια στιγμή στην άλλη, μιμούμενο την ίδια τη ζωή, μου προκαλεί συναισθήματα που δεν κατάφερα ακόμη να περιγράψω.
Τι περιλαμβάνουν τα επόμενα σχέδιά σας;
Για την επόμενη θεατρική σεζόν υπάρχει κάτι πολύ όμορφο, μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση από την Αθήνα, η οποία καταφέρνει να με ταρακουνήσει δημιουργικά, οδηγώντας με σε νέες προκλήσεις – και αυτό είναι ευχάριστο.
ΠΗΓΗ: 7ΜΕΡΕΣΤV
