Άλλοτε δημοφιλής ηγεμόνας της Ισπανίας και εγγυητής της δημοκρατίας, ο 82χρονος πρώην βασιλιάς της Ισπανίας, έξι χρόνια μετά την παραίτηση του από το θρόνο, εγκατέλειψε τη χώρα με μια ξαφνική απόφαση μέσα σε ένα κυκεώνα από σκάνδαλα και έφυγε εξόριστος.
Ο Χουάν Κάρλος, πατέρας του σημερινού βασιλιά της χώρας Φελίπε, μόλις εγκατέλειψε την Ισπανία προς άγνωστη για την ώρα κατεύθυνση, στη σκιά ενός μεγάλου οικονομικού σκανδάλου στο οποίο εμπλέκεται. Η κυβέρνηση της Ισπανίας σε επίσημη ανακοίνωση της δηλώνει πως σέβεται την απόφαση του πρώην βασιλιά. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Ισπανικού Τύπου ο Χουάν Κάρλος πήρε την απόφαση θέλοντας να διευκολύνει τον γιο του, Φελίπε, καθώς το μέλλον της μοναρχίας στην Ισπανία διαγράφεται μάλλον σκοτεινό. Η απόφαση του Χουάν Κάρλος ωστόσο δεν επηρεάζει το status της βασίλισσας Σοφίας, που διατηρεί πάντα υψηλά την δημοτικότητα της. Την ίδια στιγμή στα social media πολλοί είναι εκείνοι που ζητούν να γίνει δημοψήφισμα για την κατάργηση της βασιλείας Είναι το αναπάντεχο φινάλε μιας ανορθόδοξης πορείας, που ξεκίνησε στην εξορία μέσα στις φλόγες του Ισπανικού Εμφυλίου.
Εγγονός του βασιλιά της Ισπανίας Αλφόνσου ΙΓ’ και γιος του Χουάν των Βουρβόνων ο Χουάν Κάρλος γεννήθηκε στην εξορία, στη Ρώμη, στις 5 Ιανουαρίου του 1938. Στο γενεαλογικό του δέντρο βρίσκουμε την Ιστορία της βασιλικής Ευρώπης. Είναι τρισέγγονος της βασίλισσας Βικτωρίας της Μεγάλης Βρετανίας και απόγονος, από την πλευρά του πατέρα του, του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ΄ της Γαλλίας. Η μητέρα του, Μαρία Μερθέδες του Οίκου των Βουρβόνων των Δύο Σικελιών, επίσης απόγονος του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ΄ της Γαλλίας. Τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στην Πορτογαλία, όπου πέρασε μεγάλο μέρος της εξορίας της η βασιλική οικογένεια.
Αν και η χώρα ήταν επισήμως βασίλειο, ο ισπανικός θρόνος ήταν κενός, με τον στρατηγό Φράνκο να έχει αναλάβει την εξουσία μετά τα δημοψηφίσματα που είχαν ανακηρύξει τη χώρα δημοκρατία και τον αιματηρό εμφύλιο που ακολούθησε. Ο Φράνκο είχε αρνηθεί να δεχτεί τον γιο του εξόριστου βασιλιά Αλφόνσο στην Ισπανία μετά το θάνατό του το 1941, επέτρεψε όμως να εγκατασταθεί εκεί ο Χουάν Κάρλος και να σπουδάσει υπό την επίβλεψή του. Το 1961, ο Χουάν Κάρλος αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε και εγκαταστάθηκε στο ανάκτορο της Θαρθουέλα. Παρά τις σκέψεις ακόμα και για κατάργηση της μοναρχίας, ο Φράνκο επέλεξε τελικά για διάδοχό του στην εξουσία τον Χουάν Κάρλος, παρακάμπτοντας τον πατέρα του, ο οποίος, αν και γιος βασιλέα και πατέρας κατοπινού βασιλέα, δεν έμελλε να καθίσει ποτέ στο θρόνο.
Η πρόωρη απώλεια του μικρού αδελφού του Χουάν Κάρλος, Αλφόνσο, καλύπτεται πάντα από πέπλο μυστηρίου, ειδικά στην Ισπανία, όπου οι λεπτομέρειες γύρω από το βίαιο και ξαφνικό θάνατό του έχουν πάρει τη μορφή αστικού μύθου. O Αλφόνσο βρέθηκε νεκρός με μία σφαίρα στο κεφάλι το 1956, σε ηλικία 14 ετών, ενώ ο αδελφός του, Χουάν Κάρλος, ήταν 18. Το δυστύχημα συνέβη στην Πορτογαλία στην κατοικία όπου ζούσε τότε εξόριστη η βασιλική οικογένεια της Ισπανίας. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, ο θάνατος του Αλφόνσο προκλήθηκε τυχαία, όταν ο ίδιος καθάριζε ένα όπλο που μόλις του είχε δωρίσει ο αδελφός του. Και τα δύο αδέλφια χρησιμοποιούσαν όπλα από νωρίς και πήγαιναν συχνά για κυνήγι. Ο Τύπος, υπό το καθεστώς του Φράνκο, αναφέρθηκε ελάχιστα στο γεγονός, κάτι που πυροδότησε φήμες. Παράλληλα, ψίθυροι ανθρώπων που εργάζονταν για την οικογένεια και ήταν παρόντες στο συμβάν έβαζαν το όπλο στα χέρια του Χουάν Κάρλος, ο οποίος χρόνια αργότερα θα εκμυστηρευόταν σε φίλους του πως πάντα αισθανόταν υπεύθυνος για ό,τι είχε συμβεί. Ακόμα όμως και αν το όπλο βρισκόταν στα χέρια του Χουάν Κάρλος, κανείς δεν υποστηρίζει ότι αυτό που συνέβη δεν ήταν κάτι άλλο παρά ένα τραγικό ατύχημα. Άλλωστε, τα δύο αδέλφια είχαν πολύ στενή σχέση και λάτρευαν ο ένας τον άλλον.
Στον γάμο του Χουάν Κάρλος με την πριγκίπισσα Σοφία της Ελλάδας, στις 14 Ιουνίου του 1962, παρευρέθηκαν 39 εν ενεργεία βασιλείς και πρίγκιπες, 109 έκπτωτοι και 3000 Ισπανοί ευγενείς. Τα μυστήρια ήταν δύο, ορθόδοξο και καθολικό, και τελέστηκαν στη Μητρόπολη, που ήταν στολισμένη με χιλιάδες τριαντάφυλλα, και στον επίσης ανθοστόλιστο καθολικό ναό του Αγίου Διονυσίου. «Η ημέρα ήταν ηλιόλουστη και η Σοφία όμορφη. Το νυφικό της ήταν ένα δαντελένιο όνειρο. Τη μακριά ουρά κρατούσαν 6 παράνυμφοι, μεταξύ των οποίων η αδελφή της Ειρήνη, η αδελφή του Χουανίτο, Ινφάντα Πιλάρ, η πριγκίπισσα Ειρήνη της Ολλανδίας, η πριγκίπισσα Αλεξάνδρα του Κεντ και η καλύτερη φίλη των παιδιών μου, η πριγκίπισσα Τατιάνα Ράτζβιλ» θα έγραφε αργότερα η βασίλισσα Φρειδερίκη.
Ιδιαίτερα στενή ήταν η σχέση του Χουαν Κάρλος με την ελληνική βασιλική οικογένεια, ήδη από τα πρώτα χρόνια του δεσμού του με τη Σοφία. Μία από τις αγαπημένες του ασχολίες ήταν να προπονείται στο καράτε με τον διάδοχο Κωνσταντίνο. Οι ινφάντες, Χριστίνα και Ελένα, και ο σημερινός βασιλιάς Φελίπε έχουν τις πιο στενές σχέσεις με τα ξαδέλφια τους, ειδικότερα με την Αλεξία, που ζει μόνιμα στην Ισπανία.
Δύο ημέρες μετά το θάνατο του Φρανσίσκο Φράνκο, στις 22 Νοεμβρίου 1975, ο Χουάν Κάρλος ανακηρύχθηκε βασιλιάς βάσει του νόμου της διαδοχής που είχε συντάξει ο δικτάτορας. Ο θρόνος της Ισπανίας θα αποκτούσε κάτοχο για πρώτη φορά μετά από τέσσερις δεκαετίες. Ο Χουάν Κάρλος αποκατέστησε τη δημοκρατία στην Ισπανία και διόρισε πρωθυπουργό τον Αδόλφο Σουάρεθ. Δύο χρόνια αργότερα, διεξήχθησαν οι πρώτες δημοκρατικές εκλογές στη χώρα.
Χουαν Κάρλος και Σοφία με τα παιδιά τους Φελίπε, Ελένα και Χριστίνα στο τέλος της δεκαετίας του 70.
Η συγγραφέας Πιλάρ Έιρε, στη βιογραφία της Σοφίας, Η μοναξιά της βασίλισσας, που κυκλοφόρησε το 2012, έριξε νέο φως στις κοινές διακοπές που είχαν περάσει οι βασιλείς της Ισπανίας με το ζεύγος Καρόλου και Νταϊάνα στη Μαγιόρκα το 1986. Η συγγραφέας υποστηρίζει πως η γοητευτική πριγκίπισσα, που τότε ήταν μόλις 25 ετών, δέχτηκε το φλερτ του Χουάν Κάρλος. Η πριγκίπισσα είχε, υποτίθεται, αποκρούσει στο κύκλο της τις φήμες ότι οι δυο τους είχαν έρθει πιο κοντά. Είχε, ωστόσο, παραδεχτεί πως ο Χουάν Κάρλος ήταν «γοητευτικός» και πως θα μπορούσε να ήταν «λίγο πιο προσεκτικός». Αν και είναι μάλλον αμφίβολο ότι η Νταϊάνα ανήκε στις κατακτήσεις του τότε 48χρονου βασιλιά, οι φήμες για τα εξωσυζυγικά παραστρατήματα του Χουάν Κάρλος δεν έπαψαν ποτέ. Σύμφωνα με τη βιογραφία της Έιρε, η Σοφία και ο Χουάν Κάρλος κοιμούνται χωριστά από το 1976.
Πρώτες παντρεύτηκαν οι κόρες του Χουάν Κάρλος, με την πριγκίπισσα Ελένα να κάνει την αρχή με το γάμο της με τον Χάιμε ντε Μαριτσαλάρ το 1995. Την ακολούθησε η πριγκίπισσα Κριστίνα, που παντρεύτηκε τον Ινιάκι Ουρντανγκαρίν το 1997. Οι δύο κόρες του, του χάρισαν 6 εγγόνια: Ο γιος του, Φελίπε, παντρεύτηκε το 2004 στη Μαδρίτη, τη δημοσιογράφο Λετίθια Ορτίθ και απέκτησαν δύο κόρες, την πριγκίπισσα Λεονόρ,, που είναι σήμερα η διάδοχος του θρόνου πλέον, και την πριγκίπισσα Σοφία.
Ένα ταξίδι για σαφάρι ελεφάντων στην Μποτσουάνα το 2012 είχε ως αποτέλεσμα, όχι μόνο τον τραυματισμό του Χουάν Κάρλος, αρχή μιας σειράς επώδυνων περιπετειών υγείας, αλλά σηματοδότησε και την αρχή του τέλους της βασιλείας του. Το κόστος του ταξιδιού, την εποχή της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης της Ισπανίας, προκάλεσε σάλο, όπως και η αποκάλυψη για τη συνοδό του βασιλέα, που δεν ήταν η βασίλισσα Σοφία. Ο Χουάν Κάρλος αναγκάστηκε τελικά να ζητήσει δημόσια συγνώμη, αυτό όμως δεν ήταν αρκετό για να τον συγχωρέσουν οι υπήκοοι του.
Ένα άλλο μεγάλο σκάνδαλο που κλόνισε το θρόνο του Χουάν Κάρλος ήταν οι δικαστικές περιπέτειες του γαμπρού του, Ινιάκι Ουρνταγκαρίν, συζύγου της ινφάντα Χριστίνα. Ο Ουρνταγκαρίν κατηγορήθηκε από την ισπανική δικαιοσύνη ότι είχε διασπαθίσει 6 εκατ. ευρώ από κρατικές επιχορηγήσεις, μέσω του ινστιτούτου Νόος, μία εταιρία παροχής υψηλών υπηρεσιών την οποία διηύθυνε Στις 3 Απριλίου είχε διαταχθεί έρευνα επίσης και εις βάρος της Χριστίνας, που θεωρείτο ύποπτη, αφού στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας βρισκόταν και η ίδια. Η πριγκίπισσα αθωώθηκε μεν έχασε τον τίτλο της δε και έφυγε από την Ισπανία σε μια άτυπη εξορία. Το ίδιο έμελλε να συμβεί και με τον πατέρα της.
Οι φήμες για τις ερωμένες, ακόμα και για παιδιά εκτός γάμου, έδιναν και έπαιρναν τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Χουάν Κάρλος, όπως ήταν ο φημολογούμενος δεσμός του με την πριγκίπισσα Κορίνα Βιτγκενστάιν. Το σκάνδαλο με τη 48χρονη Γερμανίδα πριγκίπισσα στάθηκε μοιραίο για το θρόνο. Ο ισπανικός Τύπος σπάει τη σιωπή με πικάντικες ιστορίες και φωτογραφίες του ζεύγους, ενώ φήμες θέλουν την Κορίνα Βιτγκενστάιν να έχει γνώμη και να την επιβάλει σε ζητήματα μοναρχίας. Είναι εκείνη που τον συνοδεύει στο ταξίδι στην Μποτσουάνα, και επίσης ένας από τους λόγους που ο Χουάν Κάρλος ανακοινώνει πως παραιτείται από το θρόνο το 2014.
Λίγες μέρες πριν την ενθρόνιση του Φελίπε, η κυβέρνηση της Ισπανίας ανακοίνωσε πως ο Χουάν Κάρλος και η Σοφία θα διατηρούσαν τους τίτλους του βασιλιά και της βασίλισσας, ακόμη και μετά την ενθρόνιση του γιου τους. Το 2019 ο Χουαν Κάρλος ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από τη δημόσια ζωή και τον Αύγουστο του 2019 υποβλήθηκε σε εγχείρηση καρδιάς στη Μαδρίτη. Όλο αυτό τον καιρό η δημόσια δυσαρέσκεια για την συμπεριφορά του Χουαν Κάρλος αυξανόταν…
Το 2006 με την Κορίνα Βίτγκενσταϊν.
Τον Ιούνιο του 2020, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας ξεκίνησε προκαταρκτική έρευνα για την ανάμιξη του Χουάν Κάρλος στη σύμβαση, ύψους 6,7 δισεκ. ευρώ, που είχε παραχωρήσει το 2011 η Σαουδική Αραβία σε μια κοινοπραξία ισπανικών εταιρειών για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Μέκκας-Μεδίνας. Η υπόθεση αυτή ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα τον Σεπτέμβριο του 2018, όταν δημοσιεύτηκαν οι απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες της πρώην ερωμένης του Χουαν Κάρλος, Κορίνα Βίτγκενσταϊν, η οποία υποστήριζε ότι ο Χουάν Κάρλος πήρε προμήθεια για τη σύμβαση αυτή. Η ελβετική εφημερίδα La Tribune της Γενεύης έγραψε ότι ο Χουάν Κάρλος έλαβε το 2008 100 εκατομμύρια δολάρια από τον τότε βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας Αμπντάλα. Τα χρήματα κατατέθηκαν στον λογαριασμό ενός παναμέζικου ιδρύματος, στην Ελβετία. Τον ίδιο μήνα, η βρετανική εφημερίδα The Daily Telegraph έγραψε ότι ο Φελίπε μετέχει σε αυτό το ίδρυμα. Έπειτα από αυτό ο βασιλιάς Φελίπε αποποιήθηκε την κληρονομιά του και κατήργησε το ετήσιο βασιλικό επίδομα που λάμβανε ο πατέρας του.
Οι τελευταίες εξελίξεις έφεραν ένα ακόμη σημαντικό πλήγμα στο θεσμό της μοναρχίας στην Ισπανία και είχαν σαν αποτέλεσμα ο πρώην βασιλιάς να αποφασίσει τελικά να φύγει από τη χώρα και να ζήσει πλέον εξόριστος μακριά από την πατρίδα του. Τα βασιλικά παραμύθια δεν έχουν πάντα happy end…
Μιχάλης Αργυρόπουλος
PHOTOS: GETTY IMAGES/IDEAL IMAGE
