Πόσο επηρεάζει η διατροφή τη γονιμότητα ;
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα στοιχεία επιβεβαιώνουν την αύξηση ποσοστών υπογονιμότητας σε όλο τον κόσμο. Η έναρξη της μητρότητας μετά την ηλικία των 30 και πιθανότατα προς το τέλος αυτής της δεκαετίας και αναλόγως από τους άνδρες, το στρες, κακές διατροφικές συνήθειες, αύξηση παχυσαρκίας, μειωμένη φυσική δραστηριότητα στοιχειοθετούν το πλαίσιο των αιτίων που ολοένα και περισσότερα ζευγάρια σήμερα καταφεύγουν σε εναλλακτικές μεθόδους σύλληψης.
Παχυσαρκία: πως μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα;
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως οι παχύσαρκοι (άνδρες και γυναίκες με ΔΜΣ> 30) εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά τεκνοποίησης από τα άτομα με φυσιολογικό βάρος (ΔΜΣ 20-25), ενώ συνήθως περιορίζονται στο ένα παιδί, σε αντίθεση με τα άτομα με φυσιολογικό βάρος που εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά πολυτεκνίας.
Τα υψηλά ποσοστά λίπους στο σώμα των παχύσαρκων ανδρών σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων και μειωμένα ανδρογόνων, αλλάζοντας κυρίως την ποιότητα του σπέρματος. Ακόμη, η υπερθέρμανση των όρχεων που προκαλεί η συσσώρευση λίπους σε εκείνη την περιοχή σχετίζεται με ελαττωματική σπερματογένεση. Τέλος, οι παχύσαρκοι άνδρες φαίνεται πως έχουν μειωμένο όγκο σπερματικού υγρού και αυξημένο ποσοστό αλλοιωμένων μορφολογικά σπερματοζωαρίων, ενώ δεν παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές διαφορές στην κινητικότητα.
Αντίστοιχα, φαίνεται πως η παχυσαρκία στις γυναίκες διαταράσσει τον ορμονικό κύκλο μειώνοντας τις πιθανότητες γονιμότητας. Το υπερβάλλον βάρος της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης επηρεάζει σημαντικά και το μεταβολισμό του εμβρύου της, αυξάνοντας τον κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη και καρδιαγγειακών παθήσεων. Τα παιδιά των παχύσαρκων γυναικών είναι ακόμη περισσότερο επιρρεπή να γίνουν κι αυτά παχύσαρκα. Το βάρος της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης επηρεάζει ωστόσο και την ομαλή έκβασή της εφόσον το υπερβάλλον βάρος σχετίζεται με επιπλοκές στο έμβρυο και τη γυναίκα (σακχαρώδης διαβήτης της εγκυμοσύνης και η εκλαμψία). Τέλος οι παχύσαρκες γυναίκες παρουσιάζουν τέσσερις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολής από τις γυναίκες με φυσιολογικό βάρος, ειδικά στο 1ο τρίμηνο.
Συστάσεις
1. Περιορίστε την ποσότητα του αλκοόλ. Το αλκοόλ μειώνει την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων και περιορίζει τον αριθμό τους. Παράλληλα μειώνει την απορρόφηση πολύτιμων και ευεργετικών στοιχείων για τη γονιμότητα όπως είναι ο ψευδάργυρος και το σελήνιο.
2. Περιορίστε τη ζωική πρωτεΐνη, κυρίως τα επεξεργασμένα κρέατα (λουκάνικο, μπέικον, ζαμπόν).
3. Εξασφαλίστε την πρόσληψη ψευδαργύρου. Ο ψευδάργυρος συμμετέχει στη δημιουργία ενζύμων απαραίτητων για τη σπερματογένεση. Τα θαλασσινά (στρείδια), οι ξηροί καρποί και κόκκινο άπαχο κρέας είναι πλούσιες πηγές ψευδαργύρου.
4. Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων (φράουλες, πεπόνι, καρπούζι) και λαχανικών (πιπεριές) και 100% φυσικών χυμών που είναι καλές πηγές βιταμίνης C. H βιταμίνη C αυξάνει την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Παράλληλα τα φρούτα και τα λαχανικά είναι εξαιρετικές πηγές αντιοξειδωτικών βιταμινών (Α και Ε) καθώς και άλλων αντιοξειδωτικών συστατικών (λυκοπένιο, β-καροτίνη) που διατηρούν την ακεραιότητα των σπερματοζωαρίων από την βλαπτική δράση των επικίνδυνων ελευθέρων ριζών.
5. Επίσης σημαντικό ιχνοστοιχείο είναι το σελήνιο που έχει επίσης ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και βρίσκεται κυρίως στο κόκκινο κρέας και στα θαλασσινά.
6. Προτιμήστε τα εποχιακά τρόφιμα. Η χρήση φυτοφαρμάκων και χημικών, επηρεάζει τη γονιμότητα. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται ξενοοιστρογόνα (xenoestrogens) και έχουν όμοια δομή με τα οιστρογόνα τους σώματος μας επηρεάζοντας την φυσιολογική ορμονική μας λειτουργία. Τη δεκαετία του 70, όπου έγινε η περίφημη «πράσινη επανάσταση» καθώς εφευρέθηκαν τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα, αυξάνοντας την αγροτική παραγωγή καθώς μείωναν τις ασθένειες των φυτών (προεξάρχοντος του γνωστού DDT), παρατηρήθηκε αύξηση κατά 400% των εκτοπικών κυήσεων που αποδόθηκε στη χημική σύσταση των ουσιών αυτών. Επιλέξτε εποχιακά ή/και βιολογικά τρόφιμα και πλένετε καλά κάτω από τρεχούμενο νερό τα φρούτα και τα λαχανικά που χρησιμοποιούμε.
Δρ Αναστάσιος Παπαλαζάρου
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πηγή: www.nutrimed.gr
