Η λήψη βιταμινών και μετάλλων μπορεί να είναι μέρος της καθημερινής μας ρουτίνας και υπάρχουν πολλά διαθέσιμα συμπληρώματα διατροφής, ελεύθερα στο εμπόριο. Έχουμε όμως αναλογιστεί σε τι χρησιμεύουν και ποιοι πρέπει τελικά να τα λαμβάνουν;
Τα συμπληρώματα διατροφής περιέχουν συστατικά όπως βιταμίνες, μέταλλα, αμινοξέα, ένζυμα και εκχυλίσματα βοτάνων, τα οποία λαμβάνονται σε μορφή δισκίου, κάψουλας, σκόνης και υγρού. Μπορούν να αγοραστούν χωρίς συνταγή γιατρού σε φαρμακεία, σούπερ μάρκετ, εξειδικευμένα καταστήματα αλλά και στο διαδίκτυο. Μερικά από τα πιο κοινά συμπληρώματα διατροφής περιλαμβάνουν βιταμίνη D, εχινάκεια, ιχθυέλαιο και ασβέστιο.
Επίσης, στην ΕΕ έχουν γίνει ευρέως διαθέσιμα με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής κάποια φυτικά προϊόντα ή παρασκευάσματα από φύκια, μύκητες ή λειχήνες. Για παράδειγμα, το τζίνσενγκ (ginseng), το γκίνγκο (ginkgo), το σκόρδο και το βάλσαμο (St. John’s Wort).
Γιατί, όμως, παίρνουμε συμπληρώματα διατροφής; Ορισμένα συμπληρώματα προσθέτουν θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες που μπορεί να μην προσλαμβάνονται επαρκώς από τη διατροφή μας ή να μην απορροφώνται από τον οργανισμό. Άλλα μπορεί να συμβάλλουν στη μείωση του παράγοντα κινδύνου για μια ασθένεια. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διατήρηση της γενικής υγείας, την υποστήριξη της ψυχικής και αθλητικής απόδοσης, ή την υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Όμως, τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φαρμακευτικά προϊόντα και η χρήση τους δεν προορίζεται για τη θεραπεία ή την πρόληψη ασθενειών. Στην ΕΕ μάλιστα, τα συμπληρώματα διατροφής είναι υποχρεωτικό να ακολουθούν τους κανόνες των τροφίμων.
Ορισμένες ομάδες πληθυσμού που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανεπάρκειας ορισμένων θρεπτικών συστατικών μπορεί να ωφεληθούν από τα συμπληρώματα διατροφής, όπως, για παράδειγμα, οι γυναίκες που είναι έγκυες ή θέλουν να μείνουν έγκυες, τα βρέφη, τα άτομα με ανεπαρκή έκθεση στον ήλιο, ή οι αυστηρά χορτοφάγοι (vegan).
Τα συμπληρώματα διατροφής δεν πρέπει, όμως, σε καμία περίπτωση να αντιμετωπίζονται ως υποκατάστατο μιας ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι δε χρειάζονται συμπληρώματα διατροφής, καθώς η διατροφή τους τους παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται, εκτός από τη βιταμίνη D, που εξαρτάται από την έκθεση στον ήλιο, υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Μόνο μια ορισμένη ποσότητα από κάθε θρεπτικό συστατικό χρειάζεται για να λειτουργήσει το σώμα μας και υψηλότερες ποσότητες δεν κάνουν απαραιτήτως καλό. Μάλιστα, ορισμένες ουσίες, σε υψηλές δόσεις, μπορεί να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις.
«Οι άνθρωποι που λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής, μπορούν να είναι βέβαιοι ότι οι επιστήμονες έχουν ελέγξει την ασφάλειά τους χρησιμοποιώντας τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες. Ο επιστημονικός αυτός έλεγχος έχει αποτυπωθεί στην ετικέτα κάθε προϊόντος βάσει των απαιτήσεων της επισήμανσης, προκειμένου ο καταναλωτής να προστατεύεται και να καθοδηγείται», αναφέρει η Ariane Titz, διατροφολόγος στην EFSA.
Ενώ πολλά συμπληρώματα διατροφής έχουν μακρά ιστορία χρήσης στην Ευρώπη, υπάρχουν ορισμένες ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια και την ποιότητα κάποιων. Αυτές περιλαμβάνουν τον κίνδυνο χημικής ή μικροβιολογικής μόλυνσης και την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι οι συγκεντρώσεις των βιοδραστικών παραγόντων είναι εντός των ασφαλών ορίων. Η EFSA παρέχει επιστημονικές γνωμοδοτήσεις σχετικά με την ασφάλεια μιας ουσίας, εάν προορίζεται για χρήση σε συμπλήρωμα διατροφής και δεν έχει ιστορικό ασφαλούς χρήσης στην ΕΕ πριν από το 1997 ή εάν ένα Κράτος-Μέλος ζητήσει αξιολόγηση.
Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για τον ρόλο και τη σημασία που έχει η επιστημονική γνώση στη δυνατότητά μας να καταναλώνουμε ασφαλή τρόφιμα, μέσω της ενημερωτικής εκστρατείας της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), #EUChooseSafeFood.
