Επειδή δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωρίσουμε τα σημάδια μιας συμπεριφοράς, ας «διαβάσουμε» τα χαρακτηριστικά ενός αντικοινωνικού παιδιού, για να το χειριστούμε ανάλογα.
Από τη Μαρίνα Μόσχα,
M.Α.Κλινικής Ψυχολογίας, Ψυχοθεραπεύτρια
Ένα παιδί με αντικοινωνική συμπεριφορά δεν δείχνει πάντα το πρόβλημα που υποβόσκει μέσα του… Ειδικά αν η επιθετικότητά του εκδηλώνεται κυρίως στο σχολείο, χρειάζεται συντονισμένες προσπάθειες ώστε να εντοπιστεί το θέμα και, στη συνέχεια, να αντιμετωπιστεί με τον κατάλληλο τρόπο.
(Photo: istock)
Διάφορες έρευνες έχουν καταλήξει στο ότι ένα παιδί μπορεί να παρουσιάσει πιο επιθετική και βίαιη συμπεριφορά όταν προέρχεται από ένα σπίτι όπου επίσης υπάρχει βία ή και ψυχική αστάθεια. Άρα, σε αυτές τις περιπτώσεις δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι ο γονιός θα παρατηρήσει πιθανές αλλαγές στη συμπεριφορά του ή ότι θα «καταλάβει» ότι το παιδί του δεν πρέπει να φέρεται βίαια, αφού τα ίδια τα μέλη της οικογένειας φέρονται με παρόμοιο τρόπο.
Η αντικοινωνική συμπεριφορά μπορεί να φανεί στο σχολείο κυρίως από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τα άλλα παιδιά αλλά και τους καθηγητές: χωρίς καμία οριοθέτηση, προσπαθώντας να τραβήξει την προσοχή πάνω του ακόμα και με αθέμιτους τρόπους, λέγοντας ψέματα, χειραγωγώντας, δημιουργώντας εντάσεις, φασαρίες, τσακωμούς, κ.λπ.
«Παιδοκεντρικές» οικογένειες και οριοθέτηση
Πρόκειται για το φαινόμενο της εποχής μας: το παιδί βρίσκεται στο κέντρο και οι γονείς «χορεύουν» γύρω του, καμαρώνοντας ακόμα και συμπεριφορές που θα έπρεπε να παρατηρήσει και να μειώσει. Το αποτέλεσμα είναι ότι αυτή η παιδοκεντρική κοινωνία μεγαλώνει εν τέλει προβληματικά παιδιά, τα οποία μαθαίνουν πως βρίσκονται στο κέντρο του κόσμου και πως όλα και όλοι οι υπόλοιποι πρέπει να κινούνται γύρω του. Κατά συνέπεια, κάνουν ό,τι θέλουν, με την απαραίτητη ενίσχυση από τους γονείς.
Δεν είναι λίγες οι φορές που, μαθαίνοντας ένας γονιός πως το παιδί του έκανε φασαρία στο σχολείο, η πρώτη του κουβέντα είναι «τι του έκαναν;» αντί να ρωτήσει να μάθει τι συνέβη. Όταν ο ίδιος ο γονιός λοιπόν δεν μπορεί να βάλει όρια, ο έφηβος είναι πολύ εύκολο να παρεκτραπεί, αφού λειτουργεί σαν μια κινούμενη βόμβα, που παίρνει φόρα και δεν ξέρει πού να σταματήσει.
Το όριο είναι αυτό που δίνει ασφάλεια σε κάθε παιδί, από τη μικρή του ηλικία ακόμη. Γι’ αυτό και συχνά βλέπουμε παιδιά χωρίς όρια, να προκαλούν ασυναίσθητα το γονιό να τα οριοθετήσει, προκειμένου να νιώσουν σιγουριά και ασφάλεια, αλλά και να μπορέσουν να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους.
Παράλληλα, μια καλή σχέση που αναπτύσσεται με το γονιό, και φυσικά καλλιεργείται από μικρή ηλικία, κάνει τα παιδιά να νιώσουν αποδεκτά, να μάθουν να εκφράζονται ψυχοσυναισθηματικά, να έχουν αυτοεκτίμηση και εμπιστοσύνη στον εαυτό τους αλλά και σεβασμό προς τους άλλους. Και φυσικά, το όριο μπαίνει σταδιακά από την μικρή ηλικία και όχι ξαφνικά στα 15-16 χρόνια του εφήβου, όπου κάποιοι γονείς αντιδρούν σπασμωδικά κάνοντας τα πράγματα ακόμη χειρότερα.
