Το άγχος, η πίεση και οι καθημερινές υποχρεώσεις συχνά μας οδηγούν σε κρίσεις πανικού, τις οποίες πρέπει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε.
Από τη Μαρίνα Μόσχα,
M.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, M.Sc. Ψυχοθεραπείας
Τα τελευταία χρόνια, η ήδη απαιτητική καθημερινότητα έγινε ακόμη πιο σκληρή και η πανδημία άφησε πίσω της ανθρώπους γεμάτους άγχη και ανασφάλειες. Σε αυτό το διάστημα, οι νευρώδεις διαταραχές αυξήθηκαν και όλο και περισσότεροι καλούμαστε να μάθουμε να ζούμε με τις κρίσεις πανικού.
Όταν ο οργανισμός μας αγχώνεται, το σώμα εισπράττει το μήνυμα ότι βρίσκεται σε κίνδυνο και αντιδρά. Έτσι, προσπαθεί να μας βάλει σε μία κατάσταση όπου θα αντιδράσουμε με τον κατάλληλο για εμάς τρόπο. Και κάπως έτσι γεννιούνται οι κρίσεις πανικού. Μελέτες έχουν δείξει ότι αυτές εμφανίζονται για πρώτη φορά στα τέλη της εφηβείας ή στη νεαρή ενήλικη ζωή, με μέση ηλικία έναρξης τα 20-25 έτη, συχνότερα στις γυναίκες παρά στους άνδρες.
(Photo: istock)
Πώς αναγνωρίζουμε μια κρίση;
Η κρίση πανικού εμφανίζεται συνήθως ξαφνικά, χωρίς προηγουμένως να έχει συμβεί κάτι που έχει ταράξει το άτομο. Μάλιστα, μπορεί να συμβεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Μπορεί, για παράδειγμα, να συμβεί όταν κάποιος οδηγεί, όταν πηγαίνει τη βόλτα του, στη δουλειά του, στο σπίτι του, κλπ. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί μόνο ένα επεισόδιο κρίσης πανικού ή τα επεισόδια αυτά να είναι συχνότερα.
Βέβαια, ο τρόπος εκδήλωσης, όπως προαναφέραμε, διαφέρει από άτομο σε άτομο. Το κοινό χαρακτηριστικό είναι πως συνήθως τα συμπτώματα κορυφώνονται μέσα σε λίγα λεπτά ενώ μετά από μία τέτοια κρίση, συχνά ακολουθεί εξάντληση. Αν θέλουμε να τις διαχωρίσουμε, μπορούμε να το κάνουμε σε δύο κατηγορίες:
- Ο απροσδόκητος ή ξαφνικός τύπος, όπου οι κρίσεις εμφανίζονται ξαφνικά χωρίς εξωτερικά ή εσωτερικά ερεθίσματα.
- Ο αναμενόμενος τύπος, όπου οι κρίσεις συμβαίνουν όταν κάποιος εκτίθεται σε μια κατάσταση την οποία φοβάται. Για παράδειγμα, κάποιος που φοβάται να πετάξει με το αεροπλάνο, μπορεί να πάθει κρίση πανικού σε μία πτήση ή κατά τη διάρκεια της απογείωσης.
(Photo: istock)
Αν θέλαμε να περιγράψουμε μια κρίση πανικού, θα λέγαμε ότι είναι σανμια έκρηξη άγχους και φόβου που μπορεί να κορυφωθεί μέσα σε λίγα λεπτά με την εμφάνιση 4 (ή περισσότερων) από τα ακόλουθα συμπτώματα:
Εφίδρωση (ρίγη ή αίσθηση ζέστης), τρέμουλο, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας, αίσθημα πνιγμού, μουδιάσματα, ναυτία, σύγχυση ή αίσθημα ζάλης, κοιλιακές ενοχλήσεις, τάση για λιποθυμία, ταχυκαρδία, ξηροστομία, κόμπος στο λαιμό και δυσκολία κατάποσης, πόνος στο στήθος, κλπ.
Τα κύρια όμως χαρακτηριστικά που τρομάζουν τον άνθρωπο με πανικό είναι η αίσθηση απώλειας του ελέγχου, ο φόβος του θανάτου και η αίσθηση ή ο φόβος ότι χάνει την επαφή του με την πραγματικότητα.
(Photo: istock)
Τι τις προκαλεί και πώς αντιμετωπίζονται;
Τα αίτια των κρίσεων πανικού δεν είναι σαφώς καθορισμένα. Παράγοντες που επηρεάζουν όμως είναι η κληρονομικότητα, το έντονο άγχος και το άγχος γενικότερα –μην ξεχνάμε άλλωστε ότι πρόκειται για μία αγχώδη διαταραχή. Επίσης, η δομή προσωπικότητας που μπορεί να είναι πιο ευάλωτη και επιρρεπής σε αρνητικά συναισθήματα ή ακόμη και ορισμένες γενετικές μεταβολές σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Σε κάθε περίπτωση, η βοήθεια στις κρίσεις πανικού έρχεται μέσα από τον ειδικό, ψυχίατρο ή ψυχολόγο, που θα εκτιμήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης και, αν χρειάζεται, θα χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία. Μέσα από τις συνεδρίες, ο πάσχων θα βοηθηθεί να δει τι του προκαλεί τη διαταραχή και τι την συντηρεί, ενώ οι τεχνικές που θα μάθει θα βοηθήσουν στον να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει τους πανικούς.
