Ταυτότητα φύλου: Καινοφανής μόδα ή «ένοχο» μυστικό αιώνων;
Η ταυτότητα φύλου είναι ένα ζήτημα που απασχολούσε καλυμμένα την κοινωνία στο παρελθόν, ενώ σήμερα και όσο οι άνθρωποι παλεύουν για τα δικαιώματά τους, την απελευθέρωσή τους ώστε να αποκτήσουν τη θέση που τους αξίζει μέσα στον κόσμο, το θέμα έχει έρθει στην επιφάνεια.
Από την Στεφανία Ρουλάκη
Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας – Συγγραφέα
Είναι κάτι που επί αιώνες θαβόταν και θεωρούνταν ταμπού. Υπήρχε τέτοια καταπίεση που έκανε τα άτομα τα οποία αισθάνονταν διαφορετικά από το φύλλο με το οποίο γεννήθηκαν, να υποφέρουν σιωπηλά και να δέχονται από ασέβεια και προσβολές μέχρι διακρίσεις, βασανιστήρια, ποινές και υποχρεωτικές θεραπείες για να αλλάξουν.
Ακόμα και σήμερα δολοφονούνται συνάνθρωποι μας με διαφορετική ταυτότητα φύλου – ίσως και από τα χέρια οικογενειακών προσώπων ή από απελπισία τα άτομα αυτά οδηγούνται στην αυτοχειρία.
Η αποκάλυψη του κρυφού λοιπόν, μπορεί κάποιους να τους κάνει να αισθάνονται άβολα, μπερδεμένοι ή σοκαρισμένοι. Αυτό μπορεί να φέρει νέες αντιδράσεις κι επίσης βίαιες συμπεριφορές.
Εδώ χρειάζεται η γνώση, η κατανόηση και η αποδοχή. Η αποδοχή ότι «αυτή η ιστορία είναι η δική μου αλήθεια» όπως λένε και οι στίχοι του τραγουδιού του Nemo που κέρδισε τον φετινό διαγωνισμό της Eurovision, έχοντας δηλώσει ότι είναι μη δυαδικό (non binary), δηλαδή ένα άτομο που δεν αντιλαμβάνεται τον εαυτό του να έχει ούτε αρσενική ούτε θηλυκή ταυτότητα.
Ο ψυχίατρος Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ σχεδόν έναν αιώνα πίσω ανέλυσε τις έννοιες «Άνιμους και Άνιμα» (δηλαδή την εσωτερική ανδρική πλευρά μιας γυναίκας και την εσωτερική θηλυκή πλευρά ενός άντρα αντίστοιχα) με τις οποίες όλα τα άτομα ερχόμαστε σε αυτή τη ζωή.
Οι ψυχολογικές έρευνες μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν προορισμένες μόνο για άντρες και γυναίκες, έτσι μπορούσαμε να πάρουμε πληροφορίες για την ψυχοσύνθεση και τα βιώματα των μη δυαδικών ατόμων κυρίως μέσα από το μεμονωμένο αφήγημα τους.
Οι ερευνητές πια έχουν δημιουργήσει νέες, πιο περιεκτικές και πιο ακριβείς τεχνικές για τον εντοπισμό μη δυαδικών συμμετεχόντων και τη βαθιά διερεύνηση των αντιλήψεων τους για τον εαυτό τους και τις ευρύτερες αντιλήψεις περί φύλλων.
Ως βιώματα μοναδικά λοιπόν, υπάρχει και δυσκολία στο να τοποθετηθούν σε λέξεις που θα γίνουν αντιληπτές και θα μπορούν να νοηματοδοτηθούν ανάλογα από τους άλλους.
Τα άτομα αυτά παρεξηγούνται, στιγματίζονται, θεωρούνται αναξιοπρεπή, προκλητικά, αναξιόπιστα, βιώνουν διακρίσεις κι άνισες ευκαιρίες, περιθωριοποιούνται.
Τα ίδια αισθάνονται άγχος, ότι δεν τα καταλαβαίνουν, ότι ακυρώνονται και νιώθουν πιο οικεία, συνδεδεμένα και αποδεκτά έξω από τα κυρίαρχα δυαδικά εστιασμένα πλαίσια φύλλου και εντός των κοινοτήτων LGBTQ+.
‘Άραγε, τι ψυχικό σθένος κι αντοχή χρειάζεται ένα άτομο να «πάει στην κόλαση και να γυρίσει πίσω για να βρει τον εαυτό του» και «να σπάσει τον κωδικό»! Να ξεφύγει από τα προκατασκευασμένα κοινωνικά στερεότυπα και να ζήσει σύμφωνα με αυτό που το ίδιο πρεσβεύει…
«Έλα να σου πω μια ιστορία για την ζωή, για το καλό και το κακό, κράτα το καλά στον νου. Ποιος διαλέγει τι είναι λάθος, τι είναι σωστό; Όλα είναι ισορροπημένα, όλα έρχονται στο φως. Έχω τόσα στον νου μου και είμαι ξάγρυπνος όλη την νύχτα. Είμαι τόσο ενθουσιασμένος, είμαι τόσο εμψυχωμένος. Είναι μεγαλύτερο από εμένα…».
Για να φτάσει κάποιος να σπάσει στερεότυπα που έχουν διαμορφωθεί μέσα από εκατομμύρια ανθρώπους στην πορεία του χρόνου, για να μην τον νοιάζει η γνώμη των άλλων αλλά και για να πετύχει αυτήν την αναγκαία ισορροπία – τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, να μπορεί να είναι μεν αρμόδιος του εαυτού του αλλά και να ανήκει στην κοινωνία των ανθρώπων, χρειάζεται πολύ δουλειά και υποστήριξη.
Προχωρώντας προς τα εμπρός, η έρευνα που σχετίζεται με το φύλο, πρέπει να λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα της μη δυαδικής φύσης του και να συνεχίσει να εργάζεται για τη μείωση των εμποδίων στην άνθηση των μη δυαδικών ανθρώπων.
Τα προαναφερόμενα λόγια του τραγουδιού του Nemo, μακάρι να συναντούσαν όλους τους ανθρώπους. Αν ο καθένας από εμάς κατανοούσε ότι τα καλούπια άλλους τους διασφαλίζουν κι άλλους τους κάνουν να ασφυκτιούν, αν σταματούσε να σκέφτεται δυαδικά – δεν είναι μόνο «αυτό» ή «εκείνο», αν έβρισκε την αλήθεια του κι ένιωθε εντάξει μέσα σε αυτή, ο κόσμος μας θα ήταν σίγουρα διαφορετικός, πιο χαρούμενος, πιο ευτυχισμένος.
Δεν θα ήμασταν επικριτικοί. Θα κατανοούσαμε πως κάθε άτομο έχει τη δική του μοναδική ιστορία, όπως είναι και η δική μας κι αυτό θα μας ένωνε αντί να μας διαχωρίζει.
“Καλό θα ήταν όποιος επιθυμεί να γνωρίσει την ανθρώπινη ψυχή να αποχαιρετήσει τις μελέτες του και να περιπλανηθεί στον κόσμο με ανοικτή καρδιά». Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ.
Πηγές: sciencedirect, transequality,cgjung
