Στην εποχή της εικόνας και της υπερπληροφόρησης υπάρχουν πράγματα για τα οποία δεν μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά μας; Υπάρχει ειδικό λεξιλόγιο για να τους περιγράψουμε τον πόλεμο, τα ναρκωτικά, τη βία, τα πάθη του Κυρίου;
Πριν προχωρήσετε σε αυτολογοκρισία σκεφτείτε τα κλασσικά παραμύθια που εξακολουθούν να «επιζούν» από την εποχή των αδερφών Γκριμ και γίνονται blockbuster ταινίες.
Να το δούμε λίγο; Η Σταχτοπούτα ήταν μια ορφανή κοπέλα που η μητριά της ανάγκαζε να περπατάει σε αναμμένα κάρβουνα (η αρχική εκδοχή). Ο Κοντορεβιθούλης εγκαταλείφθηκε με τα αδέρφια του στο δάσος από τους γονείς του γιατί αδυνατούσαν να ανταποκριθούν οικονομικά. Η Χιονάτη δηλητηριάστηκε από τη μητριά της.
Οι αρχαίοι μύθοι επίσης διέπονται από εξαιρετική σκληρότητα, πχ ο Κρόνος έτρωγε τα παιδιά του και ο Ηρακλής τα σκότωσε.
Μπορεί ο ψυχισμός των μικρών παιδιών να αντέξει τόση σκληρότητα, κατασκευασμένη ή πραγματική;
Η συγγραφέας και εικονογράφος παιδικών βιβλίων, Μαρίνα Γιώτη, που υπογράφει μια σειρά βιβλίων υπό τον τίτλο “Παραμύθια αλλιώς”, εκδόσεις Διόπτρα, εξηγεί πως όλα είναι θέμα λεξιλογίου.
Υπάρχουν πράγματα για τα οποία δεν μπορούμε να μιλήσουμε στα μικρά παιδιά;
Νομίζω ότι μπορούμε να τους μιλήσουμε για τα πάντα, αρκεί να χρησιμοποιήσουμε τις κατάλληλες λέξεις για την ηλικία τους. Τα παιδιά είναι πανέξυπνα, πολυσύνθετα και συχνά αντιλαμβάνονται περισσότερα απ’ όσα μας δείχνουν. Θα πρέπει να μην υποτιμάμε τη νοημοσύνη τους. Να τους μιλάμε για τα δύσκολα θέματα για να μάθουν να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες και να συζητούν γι’ αυτά που τα απασχολούν.
-Έχετε γράψει μια σειρά βιβλίων «Τα Παραμύθια… Αλλιώς», όπου ο δαιμόνιος ρεπόρτερ Φάνης Μπούφος καλείται να λύσει μια σειρά μυστηρίων, όπως εκείνο του Ρεβιθοκοντούλη – ένα διαφορετικό σενάριο του «σκοτεινού» Κοντορεβιθούλη. Πολλά παραμύθια από την εποχή των αδελφών Γκριμ εξακολουθούμε να τα λέμε στα παιδιά μας, ωστόσο είναι πολύ σκληρές ιστορίες.
Αυτά τα παραμύθια έρχονται από το μακρινό παρελθόν, όταν η βία και ο αγώνας για επιβίωση ήταν μεγάλο μέρος της καθημερινότητας μικρών και μεγάλων. Έχουν πολύ σημαντικά και διαχρονικά μηνύματα, αλλά κατά τη γνώμη μου δεν χρειάζεται όλη αυτή η βία για να περάσουμε το μήνυμα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος στην Κοκκινοσκουφίτσα να φάει ο λύκος τη γιαγιά για να δείξουμε τους κινδύνους του να μοιραζόμαστε προσωπικά δεδομένα με ξένους. Μπορεί η γιαγιά να κρυφτεί στην ντουλάπα – και πάλι το μήνυμα θα περάσει. Γι’ αυτό και στα «Παραμύθια αλλιώς» «πειράζω» τις κλασικές ιστορίες στο πρώτο μέρος, περνώντας το μήνυμα χωρίς τη βία, κι ανατρέπω εντελώς την ιστορία στο δεύτερο μέρος για να ακονίσω την κριτική σκέψη των παιδιών, να ανατρέψω τις ιστορίες που νομίζουν ότι ξέρουν καλά και να τα ωθήσω να ψάξουν «ανάμεσα στις γραμμές» της ιστορίας.
Στο ίδιο πνεύμα, σε λίγες εβδομάδες έχουμε Πάσχα. Πώς διηγείται ένας γονέας τη Σταύρωση του Χριστού στο παιδί του, ειδικά στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας;
Δεν μπορώ να εκφράσω γνώμη. Είναι θέμα πίστης και ο κάθε γονιός θα μιλήσει γι’ αυτά τα θέματα όπως νομίζει καλύτερα. Νομίζω το μυστικό όταν μιλάς στα παιδιά είναι να το κάνεις με ειλικρίνεια και να αφήνεις χώρο ώστε να βγάζουν και τα δικά τους συμπεράσματα. Τα παιδιά αναγνωρίζουν την ειλικρίνεια κι ανταποκρίνονται σ’ αυτήν καλύτερα.
Συχνά οι γονείς «καταφεύγουν» στα παραμύθια προκειμένου να μιλήσουν για δύσκολα θέματα στα παιδιά τους, όπως το διαζύγιο, οι φοβίες, η ντροπή. Πώς διαλέγεις το σωστό βιβλίο;
Πρέπει πρώτα να διαβάσεις το βιβλίο και να δεις εάν είναι κάτι που θα ήθελες να διαβάσεις στο παιδί σου. Δεν ξέρω εάν υπάρχουν λάθος βιβλία. Βλέπω, όμως, ότι κάθε γονιός έχει διαφορετικό κριτήριο και μπορεί κάποια βιβλία να μην ταιριάζουν με την κοσμοθεωρία του. Όμως, θα πρότεινα και στους γονείς να συμβουλεύονται βιβλιοπωλεία που εμπιστεύονται και να αναζητούν πληροφορίες σε ενημερωμένα sites ή ΜΜΕ. Η πληροφορία για το ποια βιβλία αξίζουν να διαβαστούν είναι διαθέσιμη εκεί έξω και μπορεί να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε αξιόλογα βιβλία για εμάς και τα παιδιά μας.
