Βασιλιάς Όθωνας: Ο συγγραφέας Νίκος Παπακωνσταντίνου αποκαλύπτει στο HELLO την ιστορία των βασιλικών συμβόλων
Συγκλονιστική ανακάλυψη το περασμένο καλοκαίρι στο Τατόι, κατά τη διάρκεια εργασιών τεκμηρίωσης των πολιτιστικών αγαθών του πρώην βασιλικού ανακτόρου.
Στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού αντίκρισαν άθικτα και προσεκτικά φυλαγμένα σε μια από τις αίθουσες τα διακριτικά του Όθωνα Α’, του πρώτου μονάρχη του ελληνικού κράτους.
Πρόκειται για το περίτεχνο στέμμα, το ξίφος και το σκήπτρο, τα οποία παρέμεναν στο Τατόι.
Η ανακάλυψη προκάλεσε έκπληξη, καθώς τα διακριτικά του Όθωνα Α’ θεωρούνταν χαμένα.
Τα βασιλικά διακριτικά του Όθωνα μεταφέρθηκαν για συντήρηση στη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων και σύντομα, θα κοσμούν μόνιμα τη Βουλή των Ελλήνων, προσφέροντας στους πολίτες την ευκαιρία να θαυμάσουν από κοντά αυτά τα πολύτιμα κειμήλια.
Η παρουσία τους στη Βουλή, το κέντρο της ελληνικής δημοκρατίας, συμβολίζει τη διαχρονική αξία της ιστορικής κληρονομιάς και την αέναη πορεία του έθνους.
Το Στέμμα
Υλικό: Χρυσός και επιχρυσωμένο μέταλλο, σμάλτο, βελούδο. Διαστάσεις: Ύψος 25 εκ., Μέγ. Διάμετρος 29 εκ.
Επιγραφή: Fossin et fils Joailliers du Roi à Paris.
Το στέμμα φέρει στεφάνι διακοσμημένο με φυτική ταινία που παραπέμπει σε δάφνινο στεφάνι. Στο σημείο αυτό υπάρχει επίθετη επιγραφή με την υπογραφή του καλλιτέχνη.
Από εκεί ξεκινάνε οκτώ τόξα, διακοσμημένα με αρχαιοπρεπή φύλλα άκανθας και λεοντοκεφαλές, από τα οποία φύονται αντίστοιχα οκτώ τοξωτά στελέχη σε σχήμα κλαδιών φοίνικα.
Η όλη σύνθεση ενώνεται στο κέντρο όπου σχηματίζεται η επίστεψη του στέμματος με την υδρόγειο σφαίρα, κάτω από τον σταυρό.
Στο εσωτερικό διατηρείται το πορφυρό βελούδο, αλλά παρουσιάζει εκτεταμένες φθορές.
Το Σκήπτρο
Υλικό: Χρυσός και επιχρυσωμένο μέταλλο, σμάλτο
Διαστάσεις: Ύψος 78 εκ., Μέγ. Πάχος 7,4 εκ.
Επιγραφή: Fossin et fils Joailliers du Roi à Paris.
Σκήπτρο αποτελούμενο από τρία επιμήκη στελέχη που ενώνονται με κομβία διακοσμημένα. Στην επίστεψη φέρει στέμμα ολόγλυφο που στο εσωτερικό έχει διακόσμηση με σμάλτο.
Στο ανώτερο κυβικό κομβίο σύνδεσης εναλλάσσεται διακόσμηση, με το μονόγραμμα του Όθωνα και σμάλτο με λευκό σταυρό. Στην ένωση των κεραιών διακρίνονται τα χρώματα της βαυαρικής σημαίας.
Ακολουθεί στέλεχος, χωρίς διακόσμηση και κομβίο με αντίστοιχη διακόσμηση, όπου αντί για το μονόγραμμα του Όθωνα απεικονίζονται ολόσωμοι αντωποί λέοντες.
Το κεντρικό στέλεχος είναι ολόκληρο διακοσμημένο με φυτική διακόσμηση άκανθας. Το κατώτερο στέλεχος απολήγει σε σφαίρα με φυτική διακόσμηση. Σε αυτό το σημείο είναι εγχάρακτη η επιγραφή του κατασκευαστή.
Το Ξίφος
Υλικό: Χρυσός και επιχρυσωμένο μέταλλο, σμάλτο, lapis lazuli
Διαστάσεις: Ύψος 92 εκ., Πλάτος 12,7 εκ.
Επιγραφή: Manceaux Fabricant d’armes et Fossin et Fils Joailliers du Roi à Paris.
Το ξίφος φέρει περίτεχνα διακοσμημένη λαβή και θήκη, όπου κυριαρχούν τα φυτικά και ζωικά μοτίβα. Η λαβή σχηματίζεται από λαζουλίτη λίθο και απολήγει σε κομβίο, όπου απεικονίζονται ανάγλυφα δύο γυναικείες μορφές.
Η διακόσμηση συνεχίζεται και στον σταυρό που σχηματίζουν τα οριζόντια στελέχη του δακτυλοφύλακα. Η θήκη φέρει στο άνω άκρο ανάγλυφο το μονόγραμμα του Όθωνα και ακολουθεί το εθνόσημο της Ελλάδας, σε σμάλτο. Στην πίσω όψη διαμορφώνεται διάχωρο με την επιγραφή του κατασκευαστή.
Οι οπές για την ανάρτηση του ξίφους σχηματίζονται από ελισσόμενα φίδια. Η όλη σύνθεση περικλείεται από λεπτή ζώνη με λεοντοκεφαλές. Κοντά στη βάση της θήκης διακρίνεται παράσταση με γυναικεία μορφή, μάλλον Νίκη, που περιβάλλεται από μετάλλιο σε σχήμα φοίνικα, ενώ στο βάθος διακρίνονται πολεμικά τρόπαια.
Στη χαμηλότερη διακοσμητική ζώνη και των δύο όψεων, επίθετη διακόσμηση με δελφίνια που ελίσσονται γύρω από τρίαινα.
Το hello.gr μίλησε με τον συγγραφέα και βασιλικό παρατηρητή Νίκο Παπακωνταντίνου για να μας μεταφέρει την ιστορία των εμβλημάτων του Όθωνα
Τα βασιλικά εμβλήματα ανήκουν στον βασιλιά ή είναι περιουσία του κράτους;
Συνήθως, τα βασιλικά εμβλήματα και κυρίως το στέμμα, παραγγέλνονται από την κάθε χώρα, ανήκουν σ’ αυτή, και συμβολίζουν το κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος.
Αυτό συμβαίνει άσχετα με το αν πραγματοποιείται στέψη ή όχι του βασιλιά.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο τα στέμματα που έχουν χρησιμοποιηθεί στις στέψεις φυλάσσονται στον Πύργο του Λονδίνου, και είναι μεγάλης αξίας γιατί περιέχουν πολύτιμες πέτρες που προσφέρθηκαν από τις αποικίες.
Στην Σερβία πάλι το στέμμα έχει κατασκευαστεί, συμβολικά, από το μέταλλο ενός τούρκικου κανονιού, από την εποχή που η Οθωμανική Αυτοκρατορία ηττήθηκε και η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της.
Ποια είναι η ιστορία του στέμματος του Όθωνος;
Η κατασκευή του στέμματος και των εμβλημάτων έγινε μετά από παραγγελία του Βασιλιά Λουδοβίκου της Βαυαρίας, πατέρα του Όθωνος, το 1835.
Ο Βασιλικός Οίκος της Βαυαρίας πλήρωσε το κόστος, δεν ζητήθηκε τίποτα από το Ελληνικό κράτος.
Άλλωστε, παρά την καλή τέχνη των, το κόστος δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλό. Ήταν φτιαγμένα από χρυσό και επιχρυσωμένο κράμα μετάλλων, χωρίς πολύτιμους λίθους.
Μήνες μετά την έξωση του Όθωνος, το Ελληνικό κράτος, αναγνωρίζοντας ότι πρόκειται για προσωπική περιουσία του έκπτωτου Βασιλιά, φόρτωσε σε ένα ατμόπλοιο όλα τα κινητά αντικείμενα που υπήρχαν και επίπλωναν τα Ανάκτορα Αθηνών
και τον Πύργο Βασιλίσσης και τα μετέφερε στην Τεργέστη και από εκεί σιδηροδρομικώς στο Μόναχο. Σίγουρα, ανάμεσα στα αντικείμενα αυτά θα υπήρχαν και τα πρώτα εμβλήματα του Ελληνικού κράτους που από τότε βρίσκονταν στην κατοχή του Βασιλικού Οίκου της Βαυαρίας.
Πώς ο Αλβέρτο της Βαυαρίας δώρισε τα βασιλικά εμβλήματα του Όθωνα στον βασιλιά Παύλο;
Ο βασιλεύς Παύλος και η βασίλισσα Φρειδερίκη διατηρούσαν φιλικές σχέσεις με τον δούκα Αλβέρτο της Βαυαρίας, αρχηγό της βασιλικής Οικογένειας των Βίττελσμπαχ.
Ο δούκας, η σύζυγός του και τα παιδιά τους ήταν μεταξύ των προσκεκλημένων στην κρουαζιέρα με το «Αγαμέμνων» που οργάνωσαν το 1954 ο Βασιλιάς και η Βασίλισσα της Ελλάδος. Ήταν επομένως λογικό κάποια στιγμή ο Βαυαρός δούκας να αποφασίσει να προσφέρει στον Βασιλέα Παύλο το στέμμα, το σκήπτρο και το σπαθί του Βασιλέως Όθωνος.
Η τελετή της παράδοσής τους έγινε στο Ανάκτορο της οδού Ηρώδου Αττικού τον Δεκέμβριο του 1959.
Η ημερομηνία επιλέχθηκε για να συμπέσει με την επέτειο άφιξης του Όθωνος στην Αθήνα, το 1834, και την ανακήρυξη της πόλης ως πρωτεύουσας του νέου ελληνικού βασιλείου.
Ο δευτερότοκος γιος του Αλβέρτου, ο πρίγκιπας Μαξιμιλιανός-Εμμανουήλ, παρέδωσε στο βασιλικό ζεύγος τα πρώτα εμβλήματα του ελληνικού θρόνου, σε μια συμβολική ημέρα για το κράτος και την πρωτεύουσά του.
Το στέμμα χρησιμοποιήθηκε στην κηδεία του Βασιλέως Παύλου, τον Μάρτιο του 1964, και στην κηδεία της Βασίλισσας Φρειδερίκης, τον Φεβρουάριο 1981.
Πώς βρέθηκαν τα βασιλικά εμβλήματα του Όθωνα;
Βρέθηκαν πρόσφατα στο Τατόι σε πολύ καλή κατάσταση, καλά φυλαγμένα και προσεκτικά συσκευασμένα.
Έτσι καταρρίφτηκαν οι γελοίες και κακόβουλες εικασίες που είχαν διατυπωθεί στο παρελθόν ότι τάχα τα είχε πάρει μαζί της η Ελληνική Βασιλική Οικογένεια στο εξωτερικό.
Πλέον, τα βασιλικά εμβλήματα θα συντηρηθούν και στη συνέχεια, όπως ανακοίνωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, μετά από συνεννόηση με τον πρωθυπουργό και τον πρόεδρο της Βουλής, θα παραδοθούν στη Βουλή των Ελλήνων, δηλαδή το Ανάκτορο του Όθωνος, προκειμένου να εκτίθενται μονίμως στην Αίθουσα των Τροπαίων.
Βρείτε το τελευταίο βιβλίο του Νίκου Παπακωνσταντίνου «Βασίλισσα Σοφία των Ελλήνων» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Φερενίκη», εδώ
Βρείτε το τελευταίο βιβλίο του Νίκου Παπακωνσταντίνου «Βασίλισσα Σοφία των Ελλήνων» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Φερενίκη», εδώ
