Το 1947 η τότε πριγκίπισσα Ελισάβετ πραγματοποίησε το πρώτο της υπερπόντιο ταξίδι συνοδεύοντας τους γονείς της στη Νότια Αφρική. Κατά τη διάρκειά του, σε μια ραδιοφωνική εκπομπή προς τη Βρετανική Κοινοπολιτεία για τα 21α γενέθλιά της, προχώρησε στην ακόλουθη δέσμευση: «Δηλώνω ενώπιον όλων σας ότι όλη η ζωή μου, είτε είναι μεγάλη είτε σύντομη, θα είναι αφιερωμένη στo να προσφέρω τις υπηρεσίες μου σε σας και στη μεγάλη αυτοκρατορική οικογένεια στην οποία όλοι ανήκουμε». Τα λόγια της ήταν σαφή: «Όλη μου η ζωή αφιερωμένη σε σας». Δεν ειπώθηκαν τυχαία ούτε χωρίς επίγνωση της σημασίας και του κόστους τους και παρέμειναν αληθινά μέχρι την τελευταία της πνοή. Η Ελισάβετ, αν και πριγκίπισσα, πέρασε τα πρώτα της χρόνια στο βάθος της σειράς διαδοχής του θρόνου και η πιθανότητα να τον κληρονομήσει ήταν μακρινή. Έτσι, μεγάλωσε χωρίς την υπερβολική προσοχή και τον εγωισμό, την αυταρέσκεια ή τη φιλοδοξία που ίσως της δημιουργούσε η θέση. Ωστόσο η παραίτηση του θείου της, βασιλιά Εδουάρδου, από το θρόνο το 1937, προκειμένου να παντρευτεί τη Γουόλις Σίμσον, ανέτρεψε τα πάντα και σημάδεψε την παιδική της ηλικία και το υπόλοιπο της ζωής της. Η άρνηση του Εδουάρδου να δώσει προτεραιότητα στο καθήκον του προς τη χώρα, καθώς τα σύννεφα του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου συγκεντρώνονταν πάνω από την Ευρώπη, είχε ως αποτέλεσμα το βάρος να το επωμιστεί ο πατέρας της Ελισάβετ.
Η πράξη του Εδουάρδου θεωρήθηκε από την οικογένεια έσχατη προδοσία σε μία από τις πιο κρίσιμες στιγμές της ιστορίας. Η λέξη «παραίτηση» έγινε ταμπού για τους Ουίνδσορ. Ο βασιλιάς Γεώργιος με την ευαίσθητη ιδιοσυγκρασία, το τραύλισμα και τον ντροπαλό χαρακτήρα έδωσε όλες του τις δυνάμεις κατά τη διάρκεια του πολέμου. Παρέμεινε στο βομβαρδισμένο Λονδίνο, κινδύνεψε μαζί με τους υπόλοιπους κατοίκους του όταν οι βόμβες χτύπησαν το ανάκτορο του Μπάκιγχαμ και στάθηκε στο πλευρό τους πηγαίνοντας ο ίδιος με τη βασίλισσα σε κάθε σημείο της πόλης που είχε δεχθεί φονική επίθεση. Η αίσθηση του καθήκοντος έπαιζε πρωταρχικό ρόλο στην προσωπικότητά του, κι αυτή ακριβώς την ποιότητα ήθελε να εμφυσήσει και στην κόρη του, που θα αναλάμβανε κάποια στιγμή το ίδιο φορτίο. Στα 10 της η Ελισάβετ βρέθηκε να είναι διάδοχος του θρόνου του Ηνωμένου Βασιλείου. «Αυτό σημαίνει ότι θα είσαι εσύ η επόμενη βασίλισσα;», την είχε ρωτήσει η αδελφή της, Μαργαρίτα, η οποία, μόλις άκουσε το «ναι», της ψιθύρισε «καημενούλα…».
Έχοντας συναίσθηση του πόσο ανέτοιμος ήταν ο ίδιος να ηγηθεί της μοναρχίας, ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ΄ έριξε μεγάλο βάρος στη μόρφωση της πρωτότοκης κόρης του, η οποία συνόδευε τους γονείς της σε πολλές εκδηλώσεις και μάθαινε συνταγματική ιστορία από τον κοσμήτορα του Eton, Χένρι Μάρτεν, και γαλλικά από την γκουβερνάντα της. Κάποτε ο πατέρας της της είχε πει: «Πρέπει να έχεις στο μυαλό σου πως ό,τι κι αν πεις σε κάποιον όταν τον συναντήσεις εκείνος θα το θυμάται για το υπόλοιπο της ζωής του». Ήταν μια συνειδητοποίηση που προσέδωσε ειδικό βάρος σε κάθε της κίνηση και λέξη και μια συμβουλή που καθοδήγησε τη ζωή της μετέπειτα βασίλισσας. Με την έναρξη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, άρχισε να εκφράζει τη ρητορική της ικανότητα.
Τον Οκτώβριο του 1940 η 14χρονη Ελισάβετ εξέδωσε το πρώτο της ραδιοφωνικό μήνυμα, προς όλα τα παιδιά της Κοινοπολιτείας που αντιμετώπιζαν ξεριζωμό. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, στα 18 της, έγινε μέλος της Βοηθητικής Εδαφικής Υπηρεσίας Γυναικών, εκπαιδευόμενη ως οδηγός και μηχανικός. Μετά το γάμο της με τον πρίγκιπα Φίλιππο, περίμενε ότι θα είχε τη δυνατότητα να ζήσει μια σχετικά ήσυχη οικογενειακή ζωή με το σύζυγό της κεφαλή του σπιτιού μέχρι να έρθει η στιγμή να διαδεχθεί τον πατέρα της. Ο Γεώργιος όμως έφυγε από τη ζωή στις 6 Φεβρουαρίου 1952 από καρκίνο των πνευμόνων, σε ηλικία μόλις 56 ετών. Η Ελισάβετ βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη στην Κένυα και, όταν προσγειώθηκε στη Βρετανία, τη νέα βασίλισσα υποδέχθηκαν ο πρωθυπουργός, Ουίνστον Τσόρτσιλ, και, αντί του δικού της αυτοκινήτου, τα επίσημα αυτοκίνητα των ανακτόρων.
«Θεέ μου, έστειλαν τις νεκροφόρες!», είπε πριν κατέβει από το αεροπλάνο γνωρίζοντας ότι πλέον η ιδιωτική της ζωή είχε τελειώσει. Ο νέος της ρόλος έφερε μεγάλη ένταση στο γάμο της. Ξαφνικά ο σύζυγός της έπρεπε να εγκαταλείψει την καριέρα του στο Πολεμικό Ναυτικό και να την ακολουθεί παντού, πάντοτε μερικά βήματα πίσω της, σύμφωνα με το πρωτόκολλο, χωρίς να έχει κάποιο συγκεκριμένο ρόλο.
Ο Φίλιππος, κλασικό alpha male, δυσκολεύτηκε πολύ να διαχειριστεί αυτή την αλλαγή, όπως και το γεγονός ότι τα παιδιά του δεν μπορούσαν να φέρουν το επίθετό του, κάτι που τελικά άλλαξε η σύζυγός του έπειτα από μεγάλη πίεση. Εξαιτίας των υποχρεώσεών της, η βασίλισσα αναγκάστηκε να είναι απούσα από την καθημερινότητα των παιδιών της. Αν δεν έλειπε σε επίσημη επίσκεψη για μήνες, τα έβλεπε για μισή ώρα το πρωί και μισή το βράδυ. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι θυσίασε την οικογένειά της και το δικαίωμά της για ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά της στο βωμό του ρόλου της. Η προτεραιότητά της ήταν πάντοτε το στέμμα και η δουλειά που αυτό απαιτούσε. Η Ελισάβετ όμως δεν ήταν μόνο η βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και η κεφαλή της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Βαθιά θρησκευόμενη, αντιλήφθηκε τη μοναρχία ως μια ιερή αποστολή για την οποία επιλέχθηκε από τον Θεό.
Η στέψη της έγινε σε καθεδρικό ναό, όχι σε κάποιο κυβερνητικό κτίριο, δεν ορίστηκε, αλλά χρίστηκε βασίλισσα ενώπιον του Θεού – και σε αυτόν ήταν υπόλογη. Αυτή της η θέση, βέβαια, της έφερε ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες και οικογενειακά προβλήματα, όπως όταν αναγκάστηκε να εμποδίσει το γάμο της αδελφής της, πριγκίπισσας Μαργαρίτας, με τον διαζευγμένο Πίτερ Τάουνσεντ και να τη χωρίσει έτσι από τον έρωτα της ζωής της, τη στιγμή που επιθυμούσε μόνο να δει την αδελφή της ευτυχισμένη. Η κυβέρνηση, ωστόσο, που διαφωνούσε με το γάμο, αλλά και ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι δεν της είχαν αφήσει άλλη επιλογή. Έτσι, η Ελισάβετ έβαλε για μία ακόμα φορά το καθήκον της προς το στέμμα πάνω από την αγάπη για την αδελφή και την οικογένειά της. Η προσήλωση στο καθήκον την έκανε να εθελοτυφλεί και απέναντι στα συζυγικά προβλήματα των παιδιών της και να απογοητεύεται στη συνειδητοποίηση ότι η δική τους προτεραιότητα ήταν η προσωπική τους ευτυχία και όχι το καθήκον. Αντί να της επιτραπεί να παραμείνει στη Σκοτία μαζί με τους εγγονούς της που μόλις είχαν χάσει τη μητέρα τους, υπό την πίεση της κοινής γνώμης η βασίλισσα επέστρεψε στο Λονδίνο και έκανε δημόσια εμφάνιση μπροστά στα ανάκτορα, όπου συναντήθηκε με το πλήθος που πενθούσε την Νταϊάνα. Η μοναδική φορά που έδωσε προτεραιότητα στην οικογένειά της ήταν όταν, αμέσως μετά το δυστύχημα της πριγκίπισσας Νταϊάνα, παρέμεινε στη Σκοτία με τους εγγονούς της, θέλοντας να κρατήσει τη θλίψη τους ιδιωτική, αντί να τους φέρει στο Λονδίνο, όπως απαιτούσε το κοινό.
Η απόφασή της αυτή προκάλεσε μεγάλη κρίση στη μοναρχία κλονίζοντας τη δημοτικότητά της και αναγκάζοντας τον Τόνι Μπλερ να της ζητήσει να γυρίσει στο Λονδίνο, να εμφανιστεί δημόσια μαζί με τους μικρούς πρίγκιπες Ουίλιαμ και Χάρι και να πραγματοποιήσει ένα τηλεοπτικό διάγγελμα. Η βασίλισσα έκανε ακριβώς αυτά που της ζήτησαν: δέχθηκε τα εγγόνια της να περπατήσουν στους δρόμους της πρωτεύουσας πίσω από το φέρετρο της μητέρας τους, έστω κι αν, εκ των υστέρων, η κοινή γνώμη αντιλήφθηκε τη σκληρότητα της απαίτησής της. Για μία ακόμα φορά ήταν η αίσθηση του καθήκοντος αυτό που την καθοδήγησε. Ακόμα και στην κηδεία του συντρόφου της ζωής της, έπραξε το καθήκον της καθισμένη μόνη, όπως επέβαλλαν οι κανόνες προστασίας κατά του COVID-19, δίνοντας το παράδειγμα.
Τα δάκρυά της κρατήθηκαν ιδιωτικά, κάτω από το βέλο της. Η βασίλισσα είχε δακρύσει δημόσια μόνο σε τελετή μνήμης για τους νεκρούς του πολέμου. Πολλοί πίστευαν ότι μετά το θάνατο του Φίλιππου θα έκανε ένα βήμα πίσω όσον αφορούσε τη δραστηριότητά της. Έτσι, οι φωτογραφίες των παπαράτσι με την Ελισάβετ στο τιμόνι του αυτοκινήτου της την επομένη της κηδείας ξάφνιασαν κάποιους. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο ήταν αδυσώπητα με τη βασίλισσα, που όχι μόνο προσβλήθηκε από κορονοϊό, αλλά αντιμετώπισε και σοβαρά κινητικά προβλήματα. «Κανείς από μας δεν μπορεί να επιβραδύνει το πέρασμα του χρόνου», υπογράμμισε με νόημα σε ένα μήνυμα προς τους εκκλησιαστικούς ηγέτες απολογούμενη για την απουσία της από τη Γενική Σύνοδο της Εκκλησίας της Αγγλίας, για πρώτη φορά έπειτα από πενήντα χρόνια. Παρά τα προβλήματα, δεν θέλησε ποτέ να σταματήσει να εκτελεί τα καθήκοντά της. Ακόμα και λίγες ώρες πριν από τη ραγδαία επιδείνωση της υγείας της, είχε δεχθεί στο Μπαλμόραλ τη Λιζ Τρας προκειμένου να της αναθέσει επίσημα το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης. Ο όρκος που δόθηκε τόσο νωρίς τηρήθηκε στο έπακρο…
Photos: Instagram The Royal Family
