O Δρ. Θάνος Ε. Ασκητής, είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, διδάκτορας της ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στον τομέα της Κοινωνικής Ψυχιατρικής, έχει εξειδικευτεί στην ανθρώπινη σεξουαλική συμπεριφορά και στην θεραπευτική ζεύγους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Παν/μίου Αθηνών, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας, Πρώην Βουλευτής Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας. Είναι πατέρας δύο παιδιών και σε όλη του την ζωή υπήρξε μπροστά από τα φώτα της δημοσιότητας μόνο για να μιλήσει για το έργο του.
“Σπούδασα ψυχίατρος. Όταν τελείωσα την ψυχιατρική μου ειδικότητα πήγα στην Αμερική. Στην ζωή μου είχα τρεις μέντορες. Ο ένας, ήταν ο πατέρας μου, που του χρωστάω την ύπαρξή μου, ο άλλος, ήταν ο καθηγητής της ψυχιατρικής, στο Αιγινήτειο, που του χρωστάω, την ψυχιατρική μου οντότητα και ο άλλος είναι η καθηγήτρια της ψυχιατρικής στην Αμερική, που μου έμαθε την σεξολογία. Αυτοί οι τρεις μέντορες, υπήρξαν ορόσημα, φάροι, στην σημερινή μου πραγματικότητα. Είμαι ο μοναδικός Έλληνας ψυχίατρος που έχω εξειδίκευση στην σεξολογία όταν ακόμα εδώ στην ιατρική η σεξολογία ήταν σκοτεινό δωμάτιο και βρισιά.
Στην Αμερική γιατί πήγατε;
Πήγα να κάνω νεύρο ορμόνες. Δεν γύρισα πίσω, γιατί τότε ξεκινούσε η Helen Kaplan η οποία ήταν καθηγήτρια ψυχιατρικής ένα τμήμα που το ονόμαζε Human sexuality department. Ζητούσε λοιπόν νεαρούς ψυχιάτρους να τους μυήσει σε αυτό. Για να μείνω στην Αμερική συμπλήρωσα την φόρμα ενδιαφέροντος, δεν ήξερα εάν θα με πάρει αλλά τελικά με επέλεξε και έτσι έμεινα μαζί της τρία χρόνια. Αυτά τα τρία χρόνια, ήταν για εμένα το άνοιγμα των οριζόντων μου, είδα πράγματα που δεν ήξερα, έμαθα πράγματα που δεν περίμενα, και κατάλαβα τι σημαίνει σεξουαλικότητα στην ανθρώπινη ζωή. Είναι ο πιο σοβαρός άξονας της ανθρώπινης ύπαρξης μας. Και ο πιο ταλαιπωρημένος και χρεωμένος με ανηθικότητα και βρωμιά από τους αρρωστημένους στην κοινωνία. Είμαι ο πρώτος που μίλησα ανοιχτά για το σεξ στην Ελλάδα. Χωρίς ντροπές χωρίς αμηχανία. Μου έλεγαν οι φίλοι μου γιατροί “μην το κάνεις” κι όμως η κοινωνία μου το αναγνώρισε. Έβγαλα ένα μότο λοιπόν στο τέλος του 87′ που είπα “Το σεξ είναι ζωή και ο έρωτας δικαίωμα”. Αυτό το έκανα πράξη. Τριάντα εφτά χρόνια ασκώ αυτό το μότο. Εκπαιδεύοντας ανθρώπους, οικογένειες, το πιο σημαντικό έναν γονιό, γύρω από το τι σημαίνει σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Πρέπει να μπορούμε να εκφραζόμαστε, να μιλάμε στα παιδιά μας, να μην τα φορτώνουμε με λάθη, πρέπει να μεγαλώνουμε ένα παιδί χωρίς να έχουμε τις φτερούγες μας από πάνω του, γιατί όταν βγει στον ήλιο θα καεί αν δεν ξέρει να προφυλαχθεί.
Πόσα βιβλία έχετε γράψει;
Επτά.
Η τηλεόραση ήταν ένας μέσο που χρησιμοποιήσατε για να κάνετε το έργο σας γνωστό;
Μίλησα για την δουλειά μου. Δεν άφησα ποτέ να με χρησιμοποιήσει η τηλεόραση. Πάντα μιλάω ως γιατρός και μένω σε αυτό. Κατάφερα να πω όταν πας στον ειδικό πάρε μαζί σου και τον σύντροφο σου κάτι παραπάνω θα κερδίσεις. Τα τελευταία χρόνια έρχονται όλο και περισσότερα ζευγάρια που θέλουν να βοηθήσουν την σχέση τους. Είναι μαζί στην λύση. Αναγνωρίζουν το πρόβλημα και από κοινού θέλουν να το λύσουν.
Οι ηλικίες που σας επισκέπτονται ποιες είναι;
Το πρώτο κύμα είναι 30 με 40 ετών, το δεύτερο κύμα 50 με 60 και το τρίτο κύμα 40 με 50 ετών.
Πόσα ζευγάρια έχετε δει μέχρι σήμερα;
Πενήντα πέντε χιλιάδες.
Πόσα από αυτά είχαν ευτυχές τέλος;
Όσοι ακολούθησαν την θεραπεία, περίπου το 40%.
Η θεραπεία τι προβλέπει;
Πρόγραμμα που έχει τρεις κολόνες η μία είναι “εγώ και εσύ” η άλλη είναι “εμείς” και η τρίτη είναι “η συνέχεια μας”. Εάν έχω πετύχει κάτι σαν γιατρός και αν θεωρούμαι επιτυχημένος είναι γιατί είμαι ένας ειλικρινής. Εάν κάποιο ζευγάρι δεν μπορεί να είναι μαζί πρέπει να χωρίσει και είμαι από αυτούς που θα το πουν, δεν θα ωραιοποιήσουν τίποτα.
Τι είναι η σεξουαλικότητα;
Η σεξουαλικότητα έχει τρεις άξονες. Έχει την κοινωνική συμπεριφορά δηλαδή πως βλέπει η κοινωνία την σεξουαλικότητα το σύμπλοκο της συναισθηματικής και φυσικής εξέλιξης του ανθρώπου και την βιολογική. Και στα τρία επίπεδα διασυνδέεται η σεξουαλική εμπλοκή. Τρεις αγγλικές λέξεις που χαρακτηρίζουν την σεξουαλικότητα είναι το expectation ο άνθρωπος με το σεξ και την φύση του, το action είναι η διάθεση να εκφράσω την ανάγκη μου ως σεξουαλική επιθυμία. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν σκέφτονται το σεξ ή που έχουν έντονη δραστηριότητα. Και το function το sexual dysfunction είναι η σεξουαλική δυσλειτουργία.
Για να σκέφτεται κανείς το σεξ πρέπει να είναι χαλαρός;
Ναι, οι πιο χαλαροί άνθρωποι αναζητούν την σεξουαλικότητα γιατί δεν έχουν άγχος δεν έχουν ένταση δεν είναι κουρασμένοι, δεν έχουν τριβές.
Τι πρέπει να κάνει ένα ζευγάρι για να αναπτύξει σωστή σεξουαλική ζωή;
Πρέπει να αναπτύξει ένα μοντέλο επικοινωνίας που δεν θα είναι αγχωμένοι, δεν θα έχουν θυμό, δεν θα έχει βαρεθεί ο ένας τον άλλο. Η μονοτονία και η άνοια σκοτώνουν το σεξ. Επίσης δεν πρέπει να υπάρχει επανάληψη, γιατί η προσδοκία χάνεται σε μια μόνιμη, μακροχρόνια, σχέση.
Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα προβλήματα;
Είναι από ηλικία 30 ετών έως 60. Έρχονται και πολλοί έφηβοι με θέματα έλλειψης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Ήμουν νέος και γέρασα, να φωνάζω ότι η σεξουαλική αγωγή είναι ένα μείζον κεφάλαιο της ελληνικής παιδείας. Μακάρι να γίνει έστω και τώρα αυτό γιατί θα είναι μια τεράστια τομή για την κοινωνία και την παιδεία. Εμείς εδώ πολλές φορές ξεκινάμε την θεραπεία με μαθήματα σεξουαλικής αγωγής.
Ο Θάνος Ασκητής έχει δεχτεί μέχρι σήμερα περισσότερα από 55.000 ζευγάρια
Όπως;
Η σεξουαλική πράξη είναι ένα μέρος της φύσης. Η σεξουαλική λειτουργία είναι ένα μέρος της γνώσης. Και τα δύο είναι το σύνολο της ανθρώπινης ύπαρξης. Από τα 30 ως τα 60 έχουμε κορύφωση σεξουαλικής λειτουργίας αλλά έχουμε κυρίως άνδρες που περνάνε τα 80. Το ρεκόρ μου είναι ένας άνδρας 90 ετών με πλήρη γνωστική λειτουργία. Είναι βέβαια η εξαίρεση του κανόνα εκείνος. Πολλοί άνδρες 80 με 85 ετών έρχονται σε εμάς και ζητούν να έχουν σεξουαλική ζωή.
Οι γυναίκες;
Επίσης έχουν κερδίσει περίπου δέκα χρόνια από την προηγούμενη 20ετία. Έρχονται σε εμάς γυναίκες που είναι 70 και 75 ετών και διεκδικούν την σεξουαλική τους ζωή. Η τροφή της γυναίκας είναι να την θέλει ο άνδρας. Αυτό είναι ένα βασικό στοιχείο της ζωής. Είναι εγκεφαλική, δεν δίνει βάση στην σαρκική αίσθηση, αλλά στην σαρκική πρόκληση.
Υπάρχει ηλικία που σταματάει το σεξ ή που ξεκινάει;
Το σεξ δεν σταματάει ποτέ όταν θέλεις, σταματάει όταν εσύ δεν το θέλεις, όσο χρονών και αν είσαι. Δεν υπάρχουν όρια. Το σεξ είναι καλό να μην σταματάει, γιατί αποτελεί την καλύτερη τροφή και θεραπεία, της ύπαρξής μας. Είναι ευεργετική, η σεξουαλική δραστηριότητα, σε πέντε μεγάλους άξονες. Στο ψυχικό γίγνεσθαι, στο βιολογικό φάσμα της ζωής μας, στο κοινωνικό, αφού έχει αποδειχθεί ότι οι άνθρωποι που κάνουν περισσότερο σεξ προσέχουν την διατροφή τους, γυμνάζονται, είναι πιο υγιής, φλερτάρουν, στο οικογενειακό, και τέλος στο επαγγελματικό. Όταν ήμουν νεαρός ψυχίατρος στην Αμερική, δούλεψα, για μια μικρή περίοδο, στην IBM στην Νέα Υόρκη. Όταν μου είπαν “θα ρωτάς τους μάνατζερ για την σεξουαλική τους ζωή” κατάλαβα ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην επαγγελματική απόδοση. Ο χορτάτος άνθρωπος στο κρεβάτι είναι πιο λειτουργικός και πιο εφευρετικός στην δουλειά του. Οι άνθρωποι που δεν έχουν σεξουαλική ζωή είναι άνθρωποι που δεν μπορούν να εκφράσουν συναισθήματα και βλέπουν το σεξ καθαρά σεξιστικά.
Η σεξουαλική ζωή πως ορίζεται;
Πάντα η σεξουαλική ζωή θέλει σύντροφο. Η αυτοϊκανοποίηση είναι παθολογία, όταν υπάρχει και άλλο πρόσωπο. Άλλο τώρα να συμβεί αυτό επειδή ο σύντροφος λείπει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν και τώρα πια με την τεχνολογία και τα ψηφιακά μέσα ακόμα και ζευγάρια που δεν μπορούσαν να βρεθούν λόγω Covid τους είπαμε ανοίξτε τα κομπιούτερ και δείτε ο ένας τον άλλο και κάντε σεξ μέσα από τον υπολογιστή σας γιατί είστε ζευγάρι. Όταν κλειστήκαμε στην καραντίνα, αυτός ο τρόπος, ήταν ένα πολύ καλό μέσο, για να επικοινωνήσει σεξουαλική ένα ζευγάρι, σε απόσταση. Εμείς δεχθήκαμε εκατοντάδες τηλεφωνήματα, που μας ρωτούσαν “τι να κάνουμε, πού θα πάει η σχέση μας;” εμείς τους είπαμε “και θα βλέπεστε και θα παίζετε μέσα από τον υπολογιστή”. Μάλιστα κάναμε και μια έρευνα κατά την διάρκεια του κορονοιού.
Η έρευνα τι έδειξε;
Έδειξε, ότι οι άνθρωποι, κυρίως 30 με 50, είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν, πιο πολύ το σεξ. Έδειξε ότι ο γάμος χόρτασε περισσότερο το σεξ κυρίως, στις ηλικίες 40 με 50, που είχαν την άνεση να μείνουν στο κρεβάτι ποιο πολύ ώρα. Άρα δείχνει πως η καθημερινή πίεση και το στρες κλέβει ένα κομμάτι της ζωής μας. Αλλά έδειξε ότι ζευγάρια που είχαν κακή ιστορία, από πριν μέσα, στην καραντίνα έγινε κάκιστη. Τα καλά ζευγάρια το χάρηκαν, τα κακά ζευγάρια πλακώθηκαν. Επίσης είδαμε 18 με 30 που αύξησαν την σεξουαλική τους ζωή κατά 19%. Ζευγάρια που συμβίωναν. Και η συμβίωση είναι ένα σημαντικό μοντέλο συνύπαρξης. Ο γάμος μάλλον μας χαιρετάει. Στο μέλλον θα είναι μια δύσκολη ιστορία, γιατί είναι ο πιο άχαρος τρόπος και ο πιο δεσμευτικός τρόπος, για μια σχέση, που ταλαιπωρεί πολύ τους ανθρώπους. Αυτό το για πάντα και μόνο που το σκέφτεται ένας άνθρωπος τρομάζει.
Ο γάμος είναι μια δύσκολη συνθήκη;
Είναι απαιτητική, η δέσμευση που χρειάζεται, ο γάμος γεννήθηκε σε άλλες εποχές με άλλα δεδομένα. Με άλλες ανθρώπινες ανάγκες. Σήμερα όμως ζώντας μια καθαρά εγωκεντρική και ανθρωποκεντρική ζωή, τον γάμο τον θεωρώ, μια αρνητική αίσθηση για την ζωή. Ο άνθρωπος σήμερα δεν θέλει να εμπλακεί στην δέσμευση. Οι άνθρωποι σήμερα δεν θέλουν να καταλάβουν, ότι η δέσμευση απαιτεί συνεννόηση, ωριμότητα και ανανέωση. Ό,τι είναι μόνιμο πεθαίνει. Αυτό ισχύει και στην βιολογία. Εάν αφήσεις το σώμα σου χωρίς ενέργεια θα πεθάνεις, θα γεράσεις. Σήμερα οι άνθρωποι δεν γερνούν. Γιατί; γιατί κινούνται, ζουν, δουλεύουν. Σήμερα οι άνθρωποι μετά τα 85 δείχνουν γερασμένοι. Σήμερα ο 60 αρης ο 70 αρης κάνει σκι, γυμνάζεται, δουλεύει. Παλιά στα 45 έπαιρναν σύνταξη.
Το σεξ σε ποια ηλικία πρέπει να ξεκινάει;
Υπάρχει ένα φάσμα ηλικίας. Είναι λάθος τα παιδιά να ξεκινούν το σεξ στα 12 με 13 χρόνια. Δυστυχώς στην ελληνική κοινωνία ανεβαίνουν αυτοί οι δείκτες κυρίως στα κορίτσια. Θα σας πω ότι ένα 25 με 30% ξεκινάει στα 13 χρόνια την πρώτη σεξουαλική επαφή. Δεν συνηγορώ, ως ειδικός. Η καλύτερη περίοδος είναι από τα 15 μέχρι τα 17. Γιατί εκεί η βιολογική ανάπτυξη είναι πιο οργανωμένη. Η κορυφή της πυραμίδας λοιπόν της πρώτης φοράς είναι τα 16 με 17 έτη. Και για τα δύο φύλλα. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν μπορεί να ξεκινήσει κάποιος έφηβος και 18 ετών ή και 20 ετών. Βιολογικά όμως δεν είναι έτοιμα τα κορίτσια, στην ηλικία των 12, 13, να ξεκινήσουν το σεξουαλική ζωή. Αυτό είναι κομμάτι της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης.
Τι λέμε σε έναν άνθρωπο που θέλει να ξεκινήσει να έχει σεξουαλική ζωή;
Για να το απολαύσεις περίμενε λίγο. Όσο περιμένεις τόσο καλύτερα θα το αισθανθείς, θα το ζήσεις, αυτό το παιδί το καταλαβαίνει. Οι γονείς πρέπει να είναι κοντά στα παιδιά, και να μιλάνε για αυτό το θέμα, με τα παιδιά τους. Βγάλαμε και βιβλία για τους γονείς. Η σεξουαλική αγωγή πρέπει να ξεκινήσει από τον γονιό. Πρέπει να συνεργαστεί και να μάθει στο παιδί του, τον τρόπο, που θα έχει αυτοεκτίμηση και σωματική και ψυχική για να επιλέξει έναν σύντροφο για την ζωή του.
Τι πρέπει να κάνει ένας γονιός;
Πρώτον να ξέρει πως μεγαλώνει το παιδί του, πως αλλάζει το σώμα του, τι περιμένει να δει στα τρία, στα τέσσερα, στα δώδεκα, δεύτερον να μην έχει ο ίδιος λάθος αντιλήψεις. Το τρίτο μεγάλο κομμάτι είναι η επικοινωνία γονέα παιδιού. Να μιλήσεις στο παιδί σου και να πεις τι είναι σεξουαλικότητα. Πόσο ωραίο πράγμα είναι να πω στον γιο μου ή στην κόρη μου τι είναι σεξουαλικότητα. Δώδεκα χρονών το παιδί πρέπει να έχει τελειώσει με την σεξουαλική αγωγή. Πρέπει να είναι οικεία η σχέση μας με το σεξ. Όχι να φοβάται, να τρέμει. Έχουμε ξεχάσει ότι το πρώτο πράγμα είναι η γνώση. Όταν μαθαίνεις στο παιδί να αγαπάει και να σέβεται το σώμα του τότε δεν πρέπει να το φοβάσαι. Ο γονιός δεν πρέπει να πανικοβληθεί. Πρέπει να μπορεί και να είναι σε θέση να εξηγήσει με απλά λόγια στα ερωτήματα του παιδιού.
Γιατί βλέπουμε τόση έντονη διαφορετικότητα στις σεξουαλικές προτιμήσεις τα τελευταία χρόνια;
Η σεξουαλικότητα έχει τρεις μηχανισμούς. Στην ομοφυλοφιλία είναι καθαρά γονιδιακή, κληρονομική πιθανά και αναπτυσσόμενη μέσα από νευρώνες του εγκεφάλου. Ο ομοφυλόφιλος γεννιέται όπως και ο ετερόφυλος γεννιέται. Τα παλιά χρόνια βόλευε να λένε ότι είναι διαταραχή. Όχι, είναι λάθος. Η τρίτη κατηγορία είναι οι παρεκκλίσεις και που πλέον υπάρχουν σεξουαλικές ομάδες που αυτοπροσδιορίζονται στην σεξουαλική τους ταυτότητα. Υπάρχουν νέες τάσεις που διαμορφώνουν αντιλήψεις.
Πρέπει να είναι οικεία η σχέση μας με το σεξ τονίζει ο Θάνος Ασκητής
Τι ορίζεται ως φυσιολογικό;
Οτιδήποτε είναι βιολογικά οριοθετημένο υπέρ της ζωής και της υγείας σου και που η κοινωνία οφείλει να το αποδέχεται ως μέρος της ύπαρξής της. Οι γονείς πρέπει να μπορούν να αντιμετωπίσουν μια διαφορετικότητα γιατί οι γονείς μεγαλωμένοι στα στερεότυπα της κοινωνίας έχουν στεγανά. Εγώ βλέπω παιδιά που μεγαλώνουν στα ορφανοτροφεία από μητέρες που τα παράτησαν. Να σας πω κάτι; Για εμένα ένας ομοφυλόφιλος μπορεί να γίνει γονιός. Εφόσον είναι ψυχικά υγιής. Εγώ θα έβαζα το δεδομένο αυτό και στις στις δύο περιπτώσεις να εξετάζεται και ο ετεροφυλόφιλος πριν γίνει γονιός και ο ομοφυλόφιλος αν είναι ψυχικά υγιής.
Σήμερα τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια παντρεύονται;
Το σύμφωνο συμβίωσης στην Ελλάδα είναι γεγονός και ήμουν από αυτούς που υποστήριξα ότι πρέπει να υπάρχει το σύμφωνο συμβίωσης. Προσωπικά πιστεύω ότι και ο γάμος πρέπει να κατοχυρωθεί ανάμεσα στους ομοφυλόφιλους. Παρότι η εκκλησία διαφωνεί. Η εκκλησία διαφωνεί και δεν αναγνωρίζει ούτε τον πολιτικό γάμο όμως υπάρχει γίνεται και είναι μια προοδευτική τομή της κοινωνίας. Η κοινωνία δεν πρέπει να πηγαίνει πίσω, δεν πρέπει να γκρεμίζει τις παραδόσεις αλλά οφείλει να πηγαίνει μπροστά και να αφουγκράζεται τις ανάγκες της εποχής. Να κρίνει να σέβεται και να ξέρει ότι η κοινωνία δεν είναι μαύρο-άσπρο. Η οικογένεια είναι η βάση μας, αλλά σήμερα, η οικογένεια δοκιμάζεται. Ξέρετε τι ποσοστό γεννάει στην χώρα μας. Θα κατέβει κάτω από το ένα τις εκατό. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν κάνουν παιδιά. Έχετε δει οι γάμοι που πάνε; Έχουν πέσει 60% τα τελευταία χρόνια. Τα διαζύγια έχουν ανέβει. Ένας στους τρεις χωρίζει στα πέντε με δέκα χρόνια γάμου. Η μέση ηλικία είναι εκρηκτική περίοδος. Το χρήμα και η οικονομία είναι βασικός συντελεστής στην ποιότητα ζωής της σχέσης.
Η γυναίκα σήμερα είναι πιο δυναμική;
Ναι μπορεί να είναι πιο δυναμική και μπορεί να έχει περάσει μπροστά από τον άντρα, ο οποίος μέσα στην οικονομική κρίση διπλώθηκε στα δύο, μπορεί να έχασε την δουλειά του, έχασε τους μισθούς του, έχασε την αξιοπρέπεια του. Την ίδια ώρα μπορεί να έχει περάσει μπροστά. Ζούμε σε σκληρές εποχές κοινωνικά απρόσωπες, σήμερα το σεξ το βρίσκεις όπου θες κάποτε για να κάνεις σεξ έπρεπε να παντρευτείς.
Πώς βλέπετε το σεξ στο μέλλον;
Πολύ βιοδυναμικό. Το ψηφιακό σεξ υπάρχει. Παθολογία μεν αλλά υπάρχει. Το σεξ θέλει πάντα δύο ανθρώπους. Θέλει επαφή. Θα σας πω όμως ότι σήμερα που μιλάμε κατασκευάζονται από μεγάλες εταιρείες ρομπότ που θα παντρεύονται ανθρώπους, θα μιλάνε, θα κάνουν σεξ, θα αισθάνονται μαζί σου, θα έχουν θερμοκρασία, αλλά η διαφορά ποια θα είναι; Εσύ θα γερνάς και αυτό θα μένει νέο.
