Η επανάσταση των Ελλήνων, που ήταν μια από τις σημαντικότερες στιγμές της ιστορίας της χώρας, έχει τιμηθεί πολλές φορές στον κινηματογράφο. Υπάρχουν πολλές ταινίες που φωτίζουν τον ελληνικό αγώνα για την ελευθερία.
Μερικές πιο «κλασικές» επιλογές αλλά και πιο σύγχρονες δημιουργίες είναι καλές αφετηρίες ώστε οι νεότεροι να μάθουν την ιστορία της χώρας τους και να θυμηθούν τις προσπάθειες και τους αγώνες των προγόνων τους.
- Άνεμος Ελευθερίας (2022)
Η ταινία που έκανε πρεμιέρα μόλις χθες στον κινηματογράφο, παρακολουθεί τη δράση του Ιωάννη Φίλωνα, ενός εμπόρου, ανώτερου στελέχους της Φιλικής Εταιρείας -επινοημένο πρόσωπο- στην προεπαναστατική Πελοπόννησο και στις περιοχές διασποράς του Ελληνισμού.
Μάνη, Μεσσηνία, Τεργέστη, Βιέννη, Ιάσιο, Κωνσταντινούπολη σταθμοί/οδόσημα στο ταξίδι ενός εμπόρου αλλά κυρίως σιωπηλοί μάρτυρες της συνωμοτικής δραστηριότητας ενός φλογερού επαναστάτη.
Μέσα από την ιστορία του Φίλωνα παρουσιάζονται πληροφορίες για την κοινωνία των αρχών του 19ου αιώνα, για την οικονομία, την καθημερινή ζωή, τις κοινωνικές συγκρούσεις αλλά και τη διαπάλη των ιδεών, όλα προϊόν σχετικής ενδελεχούς ιστορικής έρευνας.
Το σενάριο συνδυάζει φαντασία και πραγματικότητα. Χαρακτηριστική η περίπτωση του Χριστόφορου Περραιβού -συνοδοιπόρος και μέντορας του Φίλωνα- που αποδεδειγμένα συνέβαλε στη συμφιλίωση των οικογενειών της Μάνης και του οποίου ο επαναστατικός βίος απλώνεται σ’ ένα διάστημα τριάντα χρόνων, από τη σύλληψή του στην Τεργέστη με τον Ρήγα, το 1798 μέχρι και τη συμμετοχή του στην τελευταία μάχη του αγώνα στην Πέτρα με τον Δημήτριο Υψηλάντη, το 1829.
- 1821: Οι ήρωες (2021)
Αυτή η σειρά λίγων επεισοδίων αποτελεί μια σύγχρονη δημιουργία και είναι ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ υψηλής αισθητική, που εστιάζει στη ζωή των βασικών αγωνιστών του 1821.
Το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπογράφουν η Ανιές Σκλάβου και ο Στέλιος Τατάκης, και οι ηθοποιοί που θα ενσαρκώσουν τους εμβληματικούς ήρωες είναι ταλαντούχοι και έχουν συνειδητοποιήσει τη βαρύτητα των ρόλων τους.
Ο Λεωνίδας Κακούρης στον ρόλο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο Ερρίκος Λίτσης στον ρόλο του Ανδρέα Μιαούλη, η Θεοφανία Παπαθωμά ως Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, ο Αργύρης Πανταζάρας στον ρόλο του Γεώργιου Καραϊσκάκη, η Ιφιγένεια Καραμήτρου ως Μαντώ Μαυρογένους, και οι Αντώνης Καραθανασόπουλος και Σπύρος Σταμούλης που υποδύονται τους Φιλέλληνες Λόρδο Βύρωνα και Σάμιουελ Χάου αντίστοιχα έδειξαν πόσο πολύ έχουν δουλέψει και μελετήσει, ενώ μάλιστα φάνηκε ότι αυτό που επιθυμούν είναι να μεταφέρουν στο κοινό όσο το δυνατόν καλύτερα το πνεύμα της εποχής.
- Οι βράχοι της ελευθερίας (2019)
Μια φιλόδοξη χολιγουντιανή παραγωγή η οποία επικεντρώθηκε στον έρωτα μέσα στην τραγική συνθήκη του πολέμου. Στην ταινία αναπτύσσεται η ιστορία ενός άτυχου έρωτα μεταξύ μιας νεαρής Ελληνίδας χωριατοπούλας και ενός Τούρκου αξιωματικού, κατά την αυγή του πολέμου για την ανεξαρτησία της Ελλάδας ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, το 1821.
Η εικοσάχρονη Άννα-Χριστίνα ερωτεύεται το Συνταγματάρχη Ταρίκ, ένα ανερχόμενο αστέρι του τουρκικού στρατού, που έχει μεγάλες αμφιβολίες για τις βάρβαρες μεθόδους διακυβέρνησης των συμπατριωτών του και που της είχε χαρίσει τη ζωή όταν ήταν παιδί, αλλά το εκκολαπτόμενο ειδύλλιό τους φέρνει τραγωδία στην οικογένεια και στο χωριό της.
Ορκισμένη να εκδικηθεί τους Τούρκους, η Χριστίνα λαμβάνει μέρος στην ελληνική επανάσταση και αναπόφευκτα γίνεται τοπικό σύμβολο του ελληνικού κινήματος αντίστασης, εμπνέοντας τους συμπατριώτες της και προκαλώντας την οργή των Τούρκων, που προσφέρουν αμοιβή για το κεφάλι της.
Έχοντας πιστέψει ότι θα μπορούσε να αφήσει πίσω τα συναισθήματά της, η Χριστίνα πρέπει να έρθει αντιμέτωπη με τον άνδρα, που την αγαπά ακόμη και θέλει να την κρατήσει ασφαλή αλλά που τώρα του έχουν αναθέσει την αιχμαλωσία της.
- “Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι” (2012)
Η ταινία, σε σκηνοθεσία Γιάννη Σμαραγδή, πραγματεύεται την ιστορία του Ιωάννη Βαρβάκη, ενός πειρατή που γίνεται ζάμπλουτος έμπορος χαβιαριού και δεν σταματά να αγωνίζεται ενάντια σε κάθε εμπόδιο για την απόκτηση χρήματος, εξουσίας και πολιτικής επιρροής, για να χαρίσει στο τέλος όλα του τα υπάρχοντα στο όνομα της αγάπης.
Η επική αυτή ιστορία, βασίζεται στην πραγματική ζωή του Ιωάννη Βαρβάκη και ξεκινά από τα Ψαρά του Αιγαίου Πελάγους, φτάνει στην αυλή της Μεγάλης Αικατερίνης στην Ρωσία, απλώνεται στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας για να καταλήξει στην διχασμένη από εμφύλιες διαμάχες Ελλάδα, κατά την Επανάσταση του 1821.
Η ταινία «Ο Θεός Αγαπάει το Χαβιάρι», αποδεικνύει αυτό ακριβώς που πρεσβεύει, ότι «τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο», καθώς ξεπερνώντας τις άπειρες δυσκολίες της για να ολοκληρωθεί, ξεκινά τη διεθνή της καριέρα, μεταφέροντας τις ελληνικές αξίες που δοκιμάζονται στις μέρες μας.
Η συγκλονιστική αληθινή ιστορία του εθνικού ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη, με τη συμμετοχή ενός δυνατού διεθνούς cast (του Sebastian Koch, της Catherine Deneuve, του John Cleese και του Juan Diego Botto), η άρτια διεθνής παραγωγή της ταινίας, αλλά και η φήμη του Γιάννη Σμαραγδή εξασφάλισαν τη λαμπρή και δυναμική σταδιοδρομία της ταινίας που ξεχώρισε στο φεστιβάλ του Τορόντο.
- Παπαφλέσσας
Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ έχει συνδεθεί με την εν λόγω ταινία του 1971, συμπαραγωγής Τζέιμς Πάρις και Φίνος Φιλμ, σκηνοθεσίας Ερρίκου Ανδρέου και σε σενάριο Πάνου Κοντέλη. Ο ηθοποιός υποδυόταν το Γρηγόριο Δίκαιο, «Παπαφλέσσα», μία από τις επιφανέστερες προσωπικότητες του 1821.
Η κήρυξη του αγώνα για την ελευθερία στο Μοριά, η νίκη επί του Δράμαλη στα Δερβενάκια και ο θάνατός του στο Μανιάκι το 1825, πολεμώντας τις ορδές του Αιγύπτιου Ιμπραήμ, τίθενται στο επίκεντρο.
Η ταινία, που απέσπασε τις καλύτερες κριτικές στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1971, κόστισε 12.000.000 δραχμές και θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες υπερπαραγωγές του ελληνικού κινηματογράφου προσεγγίζοντας αντίστοιχες αμερικανικές.
- Μαντώ Μαυρογένους
Την ίδια χρονιά, ο Κώστας Καραγιάννης σκηνοθέτησε και υπέγραψε το σενάριο με τον Νίκο Καμπάνη της ταινίας «Μαντώ Μαυρογένους». Η Τζένη Καρέζη, στον ομώνυμο ρόλο, και ο Πέτρος Φυσσούν, σε εκείνον του πρίγκιπα Δημήτριου Υψηλάντη, πρωταγωνιστούσαν με την πλοκή του έργου να αφορά στη Μαντώ Μαυρογένους, όπου αρκετά χρόνια μετά τον αγώνα για την απελευθέρωση και την ενεργό δράση της, αναθυμάται την ζωή της.
Παρά τις αντιρρήσεις της μητέρας της, πρόσφερε την προίκα της για να στηρίξει οικονομικά τους αγωνιστές, ενώ θυμόταν ακόμα τον έρωτά της με τον πρίγκιπα Υψηλάντη και τις δολοπλοκίες των εχθρών τους.
- Η λίμνη των στεναγμών
Η Λίμνη των Στεναγμών είναι ελληνικό ιστορικό δράμα του 1959 με τους Ειρήνη Παππά, Ανδρέα Μπάρκουλη, Τζαβαλά Καρούσο και Ελένη Ζαφειρίου. Η ταινία μας μεταφέρει στην προεπαναστατική Ελλάδα και περιγράφει τη σχέση του γιου του Αλή Πασά, Μουχτάρ με την Ελληνίδα Ευφροσύνη (κυρά-Φροσύνη).
Η κυρα – Φροσύνη είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά. Ξέροντας ότι θα τιμωρηθεί γι’ αυτή τη σχέση, φυγαδεύει τα παιδιά της στον πατέρα τους και μένει με την πιστή βάγια της στα Ιωάννινα. Πράγματι, η γυναίκα του Μουχτάρ διατάζει τη σύλληψή της, με αποτέλεσμα να βρεθεί στο παλάτι, όπου ο Αλή Πασάς την βλέπει και την ερωτεύεται. Όταν η κυρα – Φροσύνη αποκρούει τον έρωτά του αυτός διατάζει να την πνίξουν στην λίμνη των Ιωαννίνων.
- Δίκη των Δικαστών
Λίγα χρόνια μετά την εξέγερση του 1821, το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, υπό τη βασιλεία του βαυαρού Όθωνος, προσήγαγε σε δίκη τους μεγάλους οπλαρχηγούς του αγώνα, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και Γεώργιο Πλαπούτα, με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.
Η περιβόητη αυτή δίκη του 1833, που έγινε στο Ναύπλιο, συγκλόνισε το έθνος, επειδή οι πάντες γνώριζαν ότι οι δύο ήρωες ήταν απολύτως αθώοι. H ξακουστή ταινία του Πάνου Γλυκοφρύδη, με πρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο, έγραψε τη δική της ιστορία και παραμένει μέχρι σήμερα από τις πιο αγαπημένες για το 1821.
