Το χαρμόσυνο νέο της Ανάστασης το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου γιορτάζεται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε τόπο της χώρας μας.
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, ο κόσμος αρχίζει να μαζεύεται στις εκκλησίες για να παρακολουθήσει ένα τελετουργικό βαθιά ριζωμένο μέσα στο θυμικό όλων μας. Το Πάσχα, άλλωστε είναι η γιορτή που κατ’ εξοχήν συνδέεται με την παράδοση, με πολλά από τα τοπικά έθιμα που επικρατούν στις διάφορες περιοχές της χώρας μας να διατηρούνται ακέραια στο βάθος των αιώνων.
Κάποια από αυτά είναι τόσο γνωστά, που πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται στα μέρη αυτά τις μέρες της Λαμπρής για να τα βιώσει από κοντά και να γίνει κομμάτι τους. Και άλλα έχουν διατηρήσει τον κλειστό τοπικό τους χαρακτήρα, αλλά παραμένουν ζωντανά χάρη σε όλους αυτούς που παλεύουν για τη διατήρησή τους μέσα στα χρόνια.
Οι Μπότηδες στην Κέρκυρα
Ίσως ο πιο ξακουστός από τους Πασχαλινούς εορτασμούς ανά την Ελλάδα, περιλαμβάνει το γνωστό έθιμο των Μπότηδων, που τελείται μετά την Πρώτη Ανάσταση, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου. Γύρω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα και προς την κεντρική πλατεία της πόλης, το Λιστόν, τεράστια κανάτια συνήθως ζωγραφισμένα ή στολισμένα με κόκκινες κορδέλες πετιούνται από τα μπαλκόνια των σπιτιών. Ο κρότος τους καθώς πέφτουν και τα θραύσματά τους ξορκίζουν το κακό, την ώρα που οι παρευρισκόμενοι στην πλατεία και τους κατάμεστους γύρω δρόμους ζητωκραυγάζουν. Η Φιλαρμονική Ορχήστρα του νησιού συνοδεύει τις ρίψεις παίζοντας χαρούμενα εμβατήρια.
Ο ρουκετοπόλεμος στη Χίο
Αντίστοιχης δημοφιλίας έθιμο με τους μπότηδες, ο ρουκετοπόλεμος που στήνεται κάθε Ανάσταση στο χωριό Βροντάδος της Χίου γίνεται θέμα στα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης. Οι ρίζες του πηγαίνουν πίσω στα χρόνια της Τουρκοκρατίας στο νησί, τότε που οι ενορίτες της Παναγίας της Ερειθιανής και οι ενορίτες του Αγίου Μάρκου έστηναν έναν αυτοσχέδιο πόλεμο με ρουκέτες, στοχεύοντας τον τρούλο και το ρολόι της «αντίπαλης» εκκλησίας. Όσο περνάνε τα χρόνια, οι ρουκέτες γίνονται όλο και πιο εντυπωσιακές και η νύχτα της Ανάστασης μετατρέπεται σε μέρα.
Τα αερόστατα στο Λεωνίδιο
Εξίσου εντυπωσιακό αλλά σαφώς λιγότερο θορυβώδες και πιο κατανυκτικό το έθιμο του Λεωνιδίου, θέλει τους πιστούς από τις πέντε ενορίες της πόλης να συναγωνίζονται για το ποιο θα πετάξουν τα περισσότερα αερόστατα στον ουρανό μόλις σημάνει η Ανάσταση. Το έθιμο λέγεται ότι έχει τις ρίζες του πίσω στους ναυτικούς της περιοχής, οι οποίοι είχαν δει κάτι αντίστοιχο στις ασιατικές χώρες όπου ταξίδευαν και θέλησαν να το μεταφέρουν στην πατρίδα τους έναν αιώνα πριν.
To κάψιμο του Ιούδα στη Μονεμβασιά
Το έθιμο σε αυτήν τη μεριά της Μάνης αφορά την ίδια την ημέρα του Πάσχα και μάλιστα το απόγευμα της Κυριακής. Στον περίβολο της εκκλησίας του Ελκομένου γίνεται το κάψιμο του Ιούδα, το οποίο τελείται σε πολλές περιοχές της χώρας. Εδώ, όμως, οι κάτοικοι της περιοχής γεμίζουν το ομοίωμα με μπόλικα εκρηκτικά, τα οποία κάνουν το κάψιμό του πολύ εντυπωσιακό.
Η κούνια της Λαμπρής στην Κύθνο
Η περίφημη κούνια της Λαμπρής στήνεται στο νησί τη Δευτέρα του Πάσχα για τους νέους και τις νέες που θα ανέβουν πάνω της φορώντας τις παραδοσιακές στολές της Κύθνου. Λέγεται, μάλιστα, πως αν ένα ζευγάρι ανέβει για να λικνιστεί, δεσμεύεται με τον τρόπο αυτό μπροστά σε Θεό και ανθρώπους. Ακολουθεί το παραδοσιακό κέρασμα και πολύς χορός.
Η περιφορά της εικόνας της Παναγιάς στη Φολέγανδρο
Η Κυριακή του Πάσχα στη Φολέγανδρο έχει διαφορετικό χρώμα, αφού τα σπίτια ανοίγουν τις πόρτες τους για να χαιρετήσουν την εικόνα της Παναγίας, η οποία κατεβαίνει από το μοναστήρι του νησιού και περιφέρεται σε όλα τα σοκάκια. Πλήθος πιστοί την ακολουθούν και δέχονται κεράσματα, μέψρι τη δύση του ήλιου, που η εικόνα φτάνει στην Άνω Μεριά και μεταφέρεται με τα πόδια στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Διανύκτερεύει εκεί και το πρωί συνεχίζει το ταξίδι της για την Άνω Μεριά.
Ο μεγάλος καλαφουνός της Ρόδου
Ο καλαφουνός είναι η μεγάλη φωτιά που φτιάχνουν οι Ροδίτες στην πλατεία του κάθε χωριού και καίει από το Μεγάλο Σάββατο μέχρι την Κυριακή, περιμένοντας το ομοίωμα του Ιούδα. Οι ελεύθεροι άνδρες είναι αυτοί που πρέπει να την κρατήσουν ζωντανή φέρνοντας συνεχώς μεγάλα κούτσουρα, ενώ εκείνοι που θα παντρευτούν σύντομα αναλαμβάνουν το κάψουν τον Ιούδα την Κυριακή του Πάσχα, μετά την Ανάσταση. Το άτυπο προεδρείο που εκλέγεται κάθε φορά και είναι υπεύθυνο για την τήρηση του εθίμου «δικάζει» στη συνέχεια τους συμμετέχοντες και όσοι δεν τήρησαν τους κανόνες υποχρεώνονται να πληρώσουν κάποιο πρόστιμο, το οποίο πηγαίνει σε φιλανθρωπικό σκοπό.
Τα μάσκουλα στην Άνδρο
Τα βεγγαλικά κυριαρχούν και εδώ, όμως στην Άνδρο συνηθίζουν να κάνουν και πολύ θόρυβο. Πώς; Οι νέοι παίρνουν σιδερένιους σωλήνες, τους γεμίζουν με μπαρούτι και τους πυροδοτούν στο χώμα! Την Κυριακή του Πάσχα την τιμητική τους έχουν τα παλιά κανόνια του ενετικού κάστρου, ενώ το απόγευμα στις Στενιές, οι δύο ενορίες περιφέρουν τις εικόνες της Ανάστασης πριν συναντηθούν στην πλατεία του χωριού και δώσουν το έναυσμα για να σκάσουν τα μάσκουλα.
Ο σαϊτοπόλεμος στην Καλαμάτα
Με προέλευση τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 21, τότε που οι Καλαματιανοί χρησιμοποιούσαν σαϊτες με εκρηκτικά για να κρατάνε τα άλογα των Τούρκων μακριά, ο σαϊτοπόλεμος κρατά μέχρι σήμερα για τον εορτασμό του Πάσχα. Οι συμμετέχοντες φορούν παραδοσιακές στολές και φτιάχνουν μόνοι τους τις σαϊτες, τις οποίες γεμίζουν με μπαρούτι και τις εκτοξεύουν, πυροδοτώντας τις επευφημίες του πλήθους.
Photo credits: istock
